فتنه اعتقادی، مشروطه اقتصادی ۹
حضرت علی(ع) در توصیف سند ملک معروفی که شریح قاضی خریده بود، فرمود: «مُبْلِي أَجْسَامِ الْمُلُوكِ وَ سَالِبِ نُفُوسِ الْجَبَابِرَةِ مِثْلُ كِسْرَى وَ قَيْصَرَ وَ تُبَّعٍ وَ حِمْيَرَ وَ مَنْ جَمَعَ الْمَالَ إِلَى الْمَالِ فَأَكْثَرَ وَ بَنَى فَشَيَّدَ وَ نَجَّدَ فَزَخْرَف...». یعنی حضرت وصفِ «جمعالمال» را به صاحبان حکومت و طراحان ساختارهای اجتماعی نسبت میدهد؛ نه هر فرد عادی که پول جمع میکند!
️اگر بخواهیم آیات و روایاتِ مذمت وصف «جمع المال» را به درستی تطبیق دهیم، آیا نباید ابزارها و الگوهایی را توبیخ نماییم که اخلاق و فرهنگ حبِّ المال و جمع المال و تجمیع سرمایه را در جوامع نهادینه میکنند؟!
امروزه بزرگترین حجم تجمیع ثروت جز در بخش خصوصی (به معنای شرکتهای بزرگ و کارتلها) رقم میخورد؟! در این صورت اگر بخش خصوصی که مرکزی اجتماعی برای تولید این خُلق است، به محوری برای اقتصاد تبدیل شود و تشویق و توبیخها و سایر ابزارهای حاکمیتی به نفع آن طراحی شود، جز این است که سایر افراد و اقشار جامعه هم با خُلقِ «جمعالمال» پرورش پیدا میکنند؟!
️بهنظر میرسد هشدار رهبر انقلاب نسبت به خطر تبدیل شدن نظام اقتصادی کشور به «وال استریت ایرانی» (۹۵/۳/۲۹) توجه به همین امر است که بخش خصوصی به معنای متعارف جهانی آن، تناسبی با انگیزههای الهی و انقلابی مردم ایران ندارد.
البته روایاتِ «مذمت جمع المال»، به معنای نفی «تولید ثروت» در نظام اسلامی و دوری از فعالیت اقتصادی و تنبلی در طلب رزق نیست بلکه امیرالمومنین(ع) به عنوان قلّه زهد و دوری از دنیا، بالاترین حد از تولید ثروت را رقم زده است.
️اما این شدّت از تولید ثروت حضرت، ابداً همراه با خُلق «جمعالمال» و تجمیع سرمایه و حداکثرسازی سود شخصی نبوده بلکه صرف فقراء و مساکینی شده که بر اثر روابط اجتماعی ظالمانه، در فقر و مسکنت گرفتار بودهاند.
لذا در روایات درباره نحوه فعالیت اقتصادی اینطور توصیه شده: «لِيَكُنْ طَلَبُكَ لِلْمَعِيشَةِ فَوْقَ كَسْبِ الْمُضَيِّعِ وَ دُونَ طَلَبِ الْحَرِيصِ الرَّاضِي بِدُنْيَاهُ الْمُطْمَئِنِّ إِلَيْهَا وَ لَكِنْ أَنْزِلْ نَفْسَكَ مِنْ ذَلِكَ بِمَنْزِلَةِ الْمُنْصِفِ الْمُتَعَفِّفِ تَرْفَعُ نَفْسَكَ عَنْ مَنْزِلَةِ الْوَاهِنِ الضَّعِيف... طلب معاش تو باید بالاتر از کسی باشد که کسب و کار خودش را ضایع میکند و پایینتر از کسی باشد که حریصانه به دنبال دنیاست و به آن راضی است و آرامشاش را در دنیا میبیند. ولی خودت را در جایگاه منصف و عفیف نسبت به دنیا قرار بده اما بالاتر از جایگاه کسی که دچار ضعف و سستی و ناتوانی در این عرصه است.»
️بنابراین انگیزههای الهی در اقتصاد، میتواند شدیدترین فعالیتهای اقتصادی را رقم بزند. اما مسأله این است که وضعیت عینیِ فعالیتهای اقتصادی در جهان با محوریت بخش خصوصی، انگیزههای الهی را به پستترین انگیزههای مادی و کفرآلود تبدیل میکند و جامعه را بر اساس تکاثر و جمعالمال پرورش میدهد.
کسی مخالف با این نیست که سرمایهدار با تکیه به اندازهی واقعیِ سرمایه خود به کسب سود بپردازد اما بحث بر سر این است که ابزارهای اجتماعی در جامعه اسلامی نباید باعث ایجاد توانِ چندینهزار برابری برای سرمایهداران شوند. آیا در این صورت، آیهی «إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ» (حجرات/۱۳) که مکرراً در منابر تکرار میشود، قابلیت تحقق خواهد داشت؟! وقتی که تمامی امکانات کشور به سمت «سرمایهداران کلان» هدایت شود، معنای «اکرمکم» (گرامیترینها و آبرودارترینها و ارجمندترینها) عملاً به همان قشر منصرف نخواهد شد؟!
️بحثی که پیرامون «فتنه اعتقادی، مشروطه اقتصادی» در مراسم عزاداری سیدالشهدا(ع) بیان شد به این دلیل است که شأن خون امام حسین(ع) و منبر مجلس عزای حسین(ع)، بسیج کردن مؤمنین بر سر چنین مسائلی است، تا سرنوشت جامعه تشیع از گرفتاری در ساختارهای کفر مُدرن نجات پیدا کند و اسلام در رهبری تکامل اجتماعی حضور داشته باشد.
نکند ما مبلغین، مداحان، سخنرانان و برگزارکنندگان هیئات حسینی به دلیل غفلت از این موضوعات اساسی، مانند حضرت یونس(ع) تصور کنیم خداوند زندگی و روزی را بر ما سخت نمیگیرد؛ «وَ ذَا النُونِ إِذْ ذَهَبَ مُغاضِباً فَظَنَ أَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَيْهِ».
گزیدهای از کتاب تبلیغی «فتنه اعتقادی، مشروطه اقتصادی» (جلد یک)
@HossiniehAndisheh
حضرت علی(ع) در توصیف سند ملک معروفی که شریح قاضی خریده بود، فرمود: «مُبْلِي أَجْسَامِ الْمُلُوكِ وَ سَالِبِ نُفُوسِ الْجَبَابِرَةِ مِثْلُ كِسْرَى وَ قَيْصَرَ وَ تُبَّعٍ وَ حِمْيَرَ وَ مَنْ جَمَعَ الْمَالَ إِلَى الْمَالِ فَأَكْثَرَ وَ بَنَى فَشَيَّدَ وَ نَجَّدَ فَزَخْرَف...». یعنی حضرت وصفِ «جمعالمال» را به صاحبان حکومت و طراحان ساختارهای اجتماعی نسبت میدهد؛ نه هر فرد عادی که پول جمع میکند!
️اگر بخواهیم آیات و روایاتِ مذمت وصف «جمع المال» را به درستی تطبیق دهیم، آیا نباید ابزارها و الگوهایی را توبیخ نماییم که اخلاق و فرهنگ حبِّ المال و جمع المال و تجمیع سرمایه را در جوامع نهادینه میکنند؟!
امروزه بزرگترین حجم تجمیع ثروت جز در بخش خصوصی (به معنای شرکتهای بزرگ و کارتلها) رقم میخورد؟! در این صورت اگر بخش خصوصی که مرکزی اجتماعی برای تولید این خُلق است، به محوری برای اقتصاد تبدیل شود و تشویق و توبیخها و سایر ابزارهای حاکمیتی به نفع آن طراحی شود، جز این است که سایر افراد و اقشار جامعه هم با خُلقِ «جمعالمال» پرورش پیدا میکنند؟!
️بهنظر میرسد هشدار رهبر انقلاب نسبت به خطر تبدیل شدن نظام اقتصادی کشور به «وال استریت ایرانی» (۹۵/۳/۲۹) توجه به همین امر است که بخش خصوصی به معنای متعارف جهانی آن، تناسبی با انگیزههای الهی و انقلابی مردم ایران ندارد.
البته روایاتِ «مذمت جمع المال»، به معنای نفی «تولید ثروت» در نظام اسلامی و دوری از فعالیت اقتصادی و تنبلی در طلب رزق نیست بلکه امیرالمومنین(ع) به عنوان قلّه زهد و دوری از دنیا، بالاترین حد از تولید ثروت را رقم زده است.
️اما این شدّت از تولید ثروت حضرت، ابداً همراه با خُلق «جمعالمال» و تجمیع سرمایه و حداکثرسازی سود شخصی نبوده بلکه صرف فقراء و مساکینی شده که بر اثر روابط اجتماعی ظالمانه، در فقر و مسکنت گرفتار بودهاند.
لذا در روایات درباره نحوه فعالیت اقتصادی اینطور توصیه شده: «لِيَكُنْ طَلَبُكَ لِلْمَعِيشَةِ فَوْقَ كَسْبِ الْمُضَيِّعِ وَ دُونَ طَلَبِ الْحَرِيصِ الرَّاضِي بِدُنْيَاهُ الْمُطْمَئِنِّ إِلَيْهَا وَ لَكِنْ أَنْزِلْ نَفْسَكَ مِنْ ذَلِكَ بِمَنْزِلَةِ الْمُنْصِفِ الْمُتَعَفِّفِ تَرْفَعُ نَفْسَكَ عَنْ مَنْزِلَةِ الْوَاهِنِ الضَّعِيف... طلب معاش تو باید بالاتر از کسی باشد که کسب و کار خودش را ضایع میکند و پایینتر از کسی باشد که حریصانه به دنبال دنیاست و به آن راضی است و آرامشاش را در دنیا میبیند. ولی خودت را در جایگاه منصف و عفیف نسبت به دنیا قرار بده اما بالاتر از جایگاه کسی که دچار ضعف و سستی و ناتوانی در این عرصه است.»
️بنابراین انگیزههای الهی در اقتصاد، میتواند شدیدترین فعالیتهای اقتصادی را رقم بزند. اما مسأله این است که وضعیت عینیِ فعالیتهای اقتصادی در جهان با محوریت بخش خصوصی، انگیزههای الهی را به پستترین انگیزههای مادی و کفرآلود تبدیل میکند و جامعه را بر اساس تکاثر و جمعالمال پرورش میدهد.
کسی مخالف با این نیست که سرمایهدار با تکیه به اندازهی واقعیِ سرمایه خود به کسب سود بپردازد اما بحث بر سر این است که ابزارهای اجتماعی در جامعه اسلامی نباید باعث ایجاد توانِ چندینهزار برابری برای سرمایهداران شوند. آیا در این صورت، آیهی «إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ» (حجرات/۱۳) که مکرراً در منابر تکرار میشود، قابلیت تحقق خواهد داشت؟! وقتی که تمامی امکانات کشور به سمت «سرمایهداران کلان» هدایت شود، معنای «اکرمکم» (گرامیترینها و آبرودارترینها و ارجمندترینها) عملاً به همان قشر منصرف نخواهد شد؟!
️بحثی که پیرامون «فتنه اعتقادی، مشروطه اقتصادی» در مراسم عزاداری سیدالشهدا(ع) بیان شد به این دلیل است که شأن خون امام حسین(ع) و منبر مجلس عزای حسین(ع)، بسیج کردن مؤمنین بر سر چنین مسائلی است، تا سرنوشت جامعه تشیع از گرفتاری در ساختارهای کفر مُدرن نجات پیدا کند و اسلام در رهبری تکامل اجتماعی حضور داشته باشد.
نکند ما مبلغین، مداحان، سخنرانان و برگزارکنندگان هیئات حسینی به دلیل غفلت از این موضوعات اساسی، مانند حضرت یونس(ع) تصور کنیم خداوند زندگی و روزی را بر ما سخت نمیگیرد؛ «وَ ذَا النُونِ إِذْ ذَهَبَ مُغاضِباً فَظَنَ أَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَيْهِ».
گزیدهای از کتاب تبلیغی «فتنه اعتقادی، مشروطه اقتصادی» (جلد یک)
@HossiniehAndisheh
۱۰:۴۹