طبق آیات ۲۲ و ۶۸ سوره توبه، خلود در بهشت و خلود در جهنم چگونه است؟ آیا پس از ورود به بهشت یا جهنم در آن جاودانهاند یا از آن خارج خواهند شد؟
در آیات بیمدهنده از عذاب که «ابداً» بعد از «خالدین فیها» ذکر شده، به خلود ابدی کفار دلالت دارد و ذکر نشدن «ابداً» در آیات وعید نشان میدهد که عذاب این افراد قطع میشود.
عذاب جاودان تنها براى كسانیست كه وجودشان به رنگ گناه درآمده؛ طغيان و سركشى به تدريج ملكهٔ وجودیشان شده است. کسانی که از روی عمد غرق در فساد، تباهی، کفر و نفاق گشتهاند و سایه شوم گناه تمام وجودشان را پوشانیده و به رنگ کفر و گناه درآمدهاند، چنانکه خداوند میفرماید: «کسی که مرتکب گناه گردد و آثار آن تمام وجود او را احاطه کند، اهل آتش ابدی خواهد بود.»
علّامه طباطبایی رضواناللهتعالیعلیه نیز معتقد است اگر کفر و شرک در نفس رسوخ کند، باعث عذاب دائمی میشود.
یک يهودى از پيامبر صلیاللهعليهوآله سؤال کرد:اگر پروردگارت ستم روا نمىدارد، پس چگونه كسى را كه جز چند روز_مدت محدود_گناه كرده براى ابد در آتش جاودان نگه مىدارد؟پيامبر اکرمصلیاللهعلیهوآله فرمودند:«زيرا نيّت او اين بود كه اگر عمر جاودان داشته باشد، گناه كند. چنين نيّتى از كردارش بسى بدتر است، هم چنين علت خلود كسى در بهشت، اين است كه در انديشه اوست كه اگر براى هميشه در دنيا زندگى كند از اطاعت خدا دست برندارد و چنين نيتی از يك عمر كردار بهتر است.»
۱۹:۵۱