بله | کانال مؤسسه پژوهشی میراث مکتوب

۱۰ آذر

میراث علمی و همّت دکتر محمد باقری

اکبر ایرانی
دوشمارۀ مجلۀ "میراث علمی اسلام و ایران"(۲۷ و ۲۸، سال ۱۴۰۴) به سردبیری #محمد_باقری و صاحب‌امتیازی مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب منتشر شد.دکتر محمدباقری از علم‌دوستان کم‌مانند روزگار ماست. از رشتۀ برق به تاریخ علم روی آورد و همّت خود را روی پژوهش آثار کوشیار گیلانی و معرفی او گذاشت. گروه تاریخ علم #بنیاد_دایرة_المعارف_اسلامی را رونق بخشید و در پرورش دانشجویان علاقه‌مند به تاریخ علم در #پژوهشکدۀ_تاریخ_علم_دانشگاه_تهران از بن جان مایه گذاشت. او از نسلی است که علم و عمل را توأمان در خود حفظ کرده. دهها ساعت آفتابی در شهرهای مختلف ساخته و به هر مکان و برج و بنایی مرتبط با نجوم بوده، سر زده و تحقیق کرده و اغلب شیفتگان خود را همراه کرده. برای شهاب‌باران با او و دوستان، به دیر گچین رفتیم و با جمعی برجهای خرقان را بررسی کرد و بسیاری جاهای دیگر. روابط علمی او با پژوهشگران تاریخ علم کشورهای مختلف همچنان برقرار است. پذیرش سردبیری #دو_فصلنامۀ_میراث_علمی از سوی او، از برکات و کامیابی‌های دوران مدیریت بنده بر میراث مکتوب است. انرژی‌دادن و امیدآفرینی‌های دکتر باقری به دوستان و دوستدارانش، پیوسته است و خاص اوست، بخصوص در حوزۀ تدریس و #ترویج_علم، بدین روی من او را یکی از"الگوها و نمادهای ترویج علم در ایران" می‌دانم. او پذیرش سردبیری میراث علمی را مشروط کرد به اینکه رتبۀ علمی از وزارت علوم نگیریم تا او بتواند از همۀ ظرفیت‌های علمی افراد نخبه و علاقه‌مند جوان بهره بگیرد و آثار قلمی آنها را منتشر کند. او ترجیح می‌دهد کارهای فاخر دانشمندان تاریخ علم دیگر کشورها را هم به فارسی برگردان کند، موضوعی که نشریات علمی رتبه‌دار! مجاز به آن نیستند.یکی‌دوسالی که انتشار مجله به تعویق افتاد، اصرار داشت ادامۀ کار مجله را به دیگری واگذار کند. گفتم مجله با شما تأسیس شده و بدون شما هم ادامه نخواهد یافت، چون فعلاً کسی را مناسب سردبیری نمی‌شناسم. خوشبختانه قبول زحمت کرده و برغم کسالت و اشتغالات شخصی، مجله با مدیریت داخلی جدید خانم آرزو اقرلو، به راهش ادامه داد.‌ جا دارد از #زینب_کریمیان که از آغاز تا دوشمارۀ اخیر، دکتر باقری را همراهی کردند تشکر کنم.از دکتر باقری تقاضا کردم برایشان در رشت بزرگداشتی با همکاری پژوهشکدۀ تاریخ علم دانشگاه تهران بگیریم. به زحمت قبول فرمودند و کار تا مرحله تدوین جدول سخنرانی‌ها و زمان و مکان برگزاری و... خوب پیش رفت. تلاقی دو رویداد مهم یعنی افتتاح کتابخانۀ دکتر #میر_مجلسی و بزرگداشت دکترباقری از یک‌سو و عدم همکاری و عدم امکان هماهنگی امور دو همایش در یک‌روز و نیز چاپ و پخش پوستری پرغلط بدون اطلاع ما و ایشان در رشت از سوی دیگر، موجب شد ایشان انصرافش را کتباً اعلام کنند و امیدواریم باز بتوانیم با موافقت ایشان نکوداشتی درخور شأن و جایگاه علمی و مردمی ایشان با همکاری دوستدارانشان در رشت برگزار کنیم.
https://www.instagram.com/p/DRuSCbBDOcC/?img_index=2&igsh=MXZybzFoZXFlODB2ZQ==

۱۵:۵۴

در حجر کردن مفتیان ماجن و طبیبان جاهل
در کتب فقهی این روایت مذکور است که مفتی ماجن و طبیب جاهل منع کنند، زیرا که خلق را از حیله مفتی ماجن زیان است و بیماران را از طبیب جاهل هم جان است. و چون در قانون بوعلی گفته است که این کتاب مالابدّ طبیب است، باید که اقل مالابدش باشد باری؛ و چون در قانون جالینوس را متطیّب می‌گویند، می‌توان دانست که طبیبان زمان ما را چه می‌گویند. والله الشافی. (قائنی، 1404: 349)
مآخذ: قائنی، جلال‌الدین بن محمد. 1404. نصایح شاهرخی. تصحیح و تحقیق غلامرضا امیرخانی. تهران: مؤسسهٔ پژوهشی میراث مکتوب.
@mirasmaktoob.

۱۶:۰۱

۱۱ آذر

در سیاست غمازان و سعاة به فساد
در روضة العلما می‌گوید که وهب منبّه روایت می‌کند که در عهد موسى عليه الصلوة و السلام مسلمانان بیرون آمدند به استسقا، پس موسى عليه الصلوة و السلام دعا کرد سه روز و سه شب و باران نیامد. پس موسی علیه الصلوة و السلام سجده کرد و گفت: الهی دعا کردیم و اجابت نکردی دعای ما را. آله تعالی وحی کرد که ای موسی دعا کردید سه روز و اگر دعا کنید سه روز، پس سه روز، پس سه روز دیگر؛ اجابت کنم دعای شما را. موسی علیه السلام گفت: بار خدایا! به چه سبب؟ آله تعالی فرمود: ای موسی چگونه اجابت کنم دعای شما را و در میان شما کسی است که غمازی می‌کند؟ موسی علیه السلام گفت: الهی کیست آن کس تا او را از میان خود بیرون کنم؟ آله تعالی فرمود به موسی علیه السلام که ای موسى! نهی می‌کنم شما را از غمازی، خود منزهم از آن. جمع گو توبه کنید تا آن مرد در میان شما نیز توبه کند تا اجابت کنم دعای شما را. چون موسی صلوات الرحمن علیه این پیغام به قوم رسانید، توبه کردند و آن مرد در میانه توبه کرد و وی را کسی ندانست و آله تعالی اجابت کرد دعای ایشان را و بارانی نافعی فرستاد. (قائنی، 1404: 350)
مآخذ: قائنی، جلال‌الدین بن محمد. 1404. نصایح شاهرخی. تصحیح و تحقیق غلامرضا امیرخانی. تهران: مؤسسهٔ پژوهشی میراث مکتوب.
@mirasmaktoob.

۴:۲۸

۱۲ آذر

جلال‌ بن محمّد قائنی (درگذشتهٔ ۸۳۸)، در کتاب «نصایح شاهرخی»، (ص۹۴-۹۵)، ذیل عنوان «در بیان آنکه نصیحت هیچ طایفه مهم‌تر و فاضل‌تر از نصیحت و دعای ملوک نباشد»، با استناد به کتاب «المصباح المضیء فی خلافة المستضیء»، نگاشتهٔ عبدالرّحمن ابن جوزی، می‌نگارد:
مصباح می‌آرد که در وقتی که قُتَیْبَة ابن مسلم مقاتله می‌کرد در ماوراءالنّهر، در هول افتاد از امر ایشان. سؤال کرد از محمّد بن واسع که در چه کار است؟ گفتند: او در اقصی میمنه است. دست برداشته به آسمان از برای دعای قتیبه. گفت: آن دوست داشته‌تر است به نزدیک من از صد هزار شمشیر کشیده و نیزهٔ آبدار؛ و بدان که همچنان که نصیحت ملوک اولی‌ است از نصایح باقی مردم، همچنین دعای والی وقت به خیر، بهتر است از دعا در حقّ باقی مردم. یکی از بزرگان دین می‌گوید که اگر مرا گویند که یک دعای تو اجابت می‌کنند، در خواه تا قبول کنند، من آن دعا را در حق حاکم وقت کنم و از برای صلاح وی؛ از بهر آنکه در صلاح وی صلاح عالمی است. فی‌الجمله باید که پادشاه وقت چنان زِیَد که تا زنده باشد، ثنای وی گویند و چون مرده باشد، دعای وی گویند.
گزینش از محمدرضا ابویی مهریزی
@mirasmaktoob.

۵:۱۷

جمیع معانی این کتاب در یک سخن شیخ ابوالقاسم حکیم سمرقندی رحمة الله درج بود!
جامع این کتاب می‌گوید، اصلح الله تعالی شانه، که چون جمیع معانی این کتاب در یک سخن شیخ ابوالقاسم حکیم سمرقندی رحمة الله درج بود، بر سبیل اجمال ختم کردیم این کتاب را بر آن سخن و آن سخن آن است که یکی از سلاطین از وی طلب نصیحتی کرد، گفت: چنان زی که تا زنده باشی، ثنای تو گویند و چون مرده باشی، دعای تو گویند.الهی! اگر در نیت این کمینه نقصانی بود در جمع کردن این کتاب، تو به فضل خود و کرم عمیم خود آن نقصان بردار و این جمع را نافع گردان در دل پادشاهان جهان، خصوصاً در دل پادشاه زمان. (قائنی، 1404: 356)
مآخذ: قائنی، جلال‌الدین بن محمد. 1404. نصایح شاهرخی. تصحیح و تحقیق غلامرضا امیرخانی. تهران: مؤسسهٔ پژوهشی میراث مکتوب.
@mirasmaktoob.

۵:۱۷

عطایی 18.pdf

۱.۳ مگابایت

شعر قطران تبریزی و لغت‌نامۀ دهخدا (بخش دوّم)

تهمینه عطائی کچوئی
در لغت‌نامۀ دهخدا، برای هر مدخل، غالباً به شواهدی از متون نظم و نثر فارسی استناد شده است که برخی از آنها در اصل از قطران تبریزی است، امّا سهواً به نام رودکی یا شاعران دیگر آمده است و بالعکس، برخی دیگر از ابیات قطران نیست ولی به‌خطا در لغت‌نامه به او منسوب شده است. همچنین گاه ابیاتی به قطران تبریزی منسوب است که در دیوان چاپی (به کوشش حسین نخجوانی) نیامده است و در مواردی به اشعار قطران بی ذکر نام شاعر استشهاد شده است. در مقالۀ حاضر نمونه‌هایی از این موارد را طرح کرده‌ایم و از درستی و نادرستی این ضبط‌ها سخن گفته‌ایم. در ادامه به مباحث دیگری نیز پرداخته‌ایم که عناوین آنها عبارت‌اند از: غلط‌های چاپی ابیات قطران در لغت‌نامه؛ تصحیح‌های قیاسی و یا پیشنهادهای مؤلّفانِ لغت‌نامه در ضبط ابیات قطران؛ لغت‌نامه و ابیات مبهم قطران؛ ابیات قطران با ضبط‌های متفاوت در لغت‌نامه، دیوان و نسخه‌های خطّی.
مأخذ: دوشمارۀ ۷۴-۷۵ دوفصلنامۀ آینۀ میراث (دورۀ سوم، سال اول، شمارۀ اول و دوم [پیاپی: ۷۴-۷۵]، بهار ـ تابستان و پاییز ـ زمستان ۱۴۰۳)
@mirasmaktoob.

۱۲:۰۷

اکبر ایرانی، عضو جدید شورای علمی بنیاد ایران‌شناسی
علی‌اکبر صالحی، رئیس بنیاد ایران‌شناسی طی حکمی اکبر ایرانی را به عنوان عضو شورای علمی این بنیاد منصوب کرد.در این حکم آمده است: «با توجه به شایستگی‌های علمی، تعهد فرهنگی، تخصص و تجارب ارزنده حضرتعالی در پاسداشت و ترویج میراث والای ایران‌زمین با کمال احترام به عنوان عضو شورای علمی بنیاد ایران‌شناسی منصوب می‌گردید. بی‌تردید حضور جنابعالی در این شورا که از ارکان مهم سیاستگذاری تصمیم‌گیری در مورد روندهای کلان پژوهشی در این بنیاد است، می‌تواند زمینه‌ساز اعتلای اندیشۀ علمی ایران‌شناسی، گسترش پژوهش‌های بنیادین در شناخت هویت ایرانی و پاسداشت زبان، فرهنگ و تاریخ این سرزمین کهن باشد.»
@mirasmaktoob.

۱۹:۵۸

۱۳ آذر

ارزش کتاب «آستان شمس تبریزی» بیشتر از ساخت مقبره است
مراسم رونمایی از کتاب «آستان شمس تبریزی» عصر امروز (۱۲ آذر) با حضور جمعی از فعالان فرهنگی و هنری در تالار علامه امینی دانشگاه تهران برگزار شد. در این مراسم علاوه بر اینکه تأکید شد این کتاب سندی است که نشان می‌دهد مقبره شمس تبریزی در خوی است و تردیدی در این موضوع نیست، گفته شد اهمیت و ارزش این کتاب بیشتر از ساخت مقبره‌ای برای شمس است.
https://www.isna.ir/news/1404091208243/ویدیو-ارزش-کتاب-آستان-شمس-تبریزی-بیشتر-از-ساخت-مقبره-است

۴:۴۹

رونمایی از گنجینۀ آستان شمس تبریزی شامل مقالات و اسنادی نویافته دربارۀ وجود آرامگاه شمس تبریزی در خوی
https://www.instagram.com/p/DR0PcZDjJbB/?img_index=7&igsh=MWJoM3Nva3E4bm16bA==

۵:۳۲

رونمایی از گنجینۀ آستان شمس تبریزی شامل مقالات و اسنادی نویافته دربارۀ وجود آرامگاه شمس تبریزی در خوی
دو روز پیش سیدحسین حسن‌زاده مدیرعامل #خانۀ_دانش_و_فرهنگ_زریاب، دعوت کرد که در مجلس رونمایی این کتاب سخنرانی کنم. عذرخواهی کردم. اما به احترام ایشان و دکتر #طه_مرقاتی و دیگر فرهنگ‌دوستان خویی، شرکت کردم.‌ دکتر #حجابی_کرلانگیچ سفیر ایران‌دوست ترکیه و مترجم مثنوی معنوی هم حضور داشتند. پس از اتمام سخنرانی‌ها حیفم آمد در این مجلس خاطره‌ای که مرحوم دکتر #محمد‌_امین_ریاحی از قطعی بودن #آرامگاه_شمس_تبریزی در خوی برایم شخصاً نقل کردند، برای عزیزانی که رنج راه را به‌جان خریده و از خوی آمده بودند، نقل نکنم. در آغاز گفتم که بنده مسئول تدوین و ثبت جهانی آثار مولانا در #کمیتۀ_حافظۀ_جهانی_یونسکو بودم و در ایام کرونا به تبادل نظر و اصلاح پرونده با ترکیه، جلساتی برخط داشتیم. آثار مولانا شامل مثنوی، دیوان کبیر، مکتوبات، مجالس سبعه و فیه‌مافیه با اشتراک شش کشور که آنها نیز نسخی از آثار مولانا داشتند ثبت مشترک شد، کاری که ما قبلاً بی‌اشتراک کشوری دیگر تا مرحلۀ ثبت پیش برده بودیم، ولی یونسکو به‌دلایلی که جای ذکر آن نیست، ترجیح داد کشورهای دیگر هم مشارکت داشته باشند.در ادامۀ سخن خود، خاطره‌ای از مرحوم دکتر محمد‌امین ریاحی نقل کردم که فرمودند: "ترکیه در شناساندن مولانا از طریق سماع موفق بوده و منافع اقتصادی بسیاری از این طریق عاید او شده و اگر شمس و ابن‌سینا را به خود منتسب می‌کنند بیشتر از این جنبه است و ما متأسفانه از این فرصت که شمس در خوی دفن است نه تنها بهره‌برداری فرهنگی نمی‌کنیم، بلکه مردم خوی را از منافع اقتصادی حاصله از وجود زیارت‌گاه شمس در خوی محروم کرده‌ایم و دولت باید موانع را برطرف کند و در پیشگاه ملت مسئول است". سپس از بزرگی زریاب خویی گفتم و اینکه او نام ایران را در بین علمای مغرب‌زمین با تحقیقات برجستۀ خود اعتلا بخشید. ما گنج‌هایی داریم که به سبب جهل عده‌ای، مردم خود را از منافع و عواید فرهنگی و اقتصادی آنها محروم کرده‌ایم و احدی هم پاسخگو نیست که چرا آرامگاه #حجة‌_الاسلام_امام_محمد_غزالی در توس به مخروبه‌ای متروکه تبدیل شده است؟ کسی که اولین لقب حجة‌الاسلامی در جهان اسلام را دریافت کرد. چند سال قبل کشور اندونزی و شنیدم خیرین بسیاری برای ساخت آرامگاهی باشکوه اعلام آمادگی کردند، کسی که مؤلف کتابهای مهمی چون احیاء‌العلوم و کیمیای سعادت بوده است و اگر هر کشور دیگری الان چنین گنج‌هایی در خاک خود داشت، توتیای چشم می‌کرد و سالانه میلیاردها دلار عاید کشور خود می‌نمود و دریغ که در این کشور عده‌ای نمی‌گذارند مردم از منافع فرهنگی و اقتصادی زیارتگاه‌های مزار #شمس و #غزالی و ... بهره‌مند شوند.از برکات و کامیابی‌های این مجلس، آشنایی بنده با تنی‌چند از ایران‌دوستان اهل خوی چون جناب سلطان‌زاد، جعفری‌نژاد، انصاری، عدالت‌فر و ...بود. شگفتا هر جلسه‌ای برکات "من حیث لایحتسب" خود را دارد.
https://www.instagram.com/p/DR0PcZDjJbB/?img_index=7&igsh=MWJoM3Nva3E4bm16bA==

۵:۳۲

۵:۳۵

۵:۳۵

بگ جانی 19.pdf

۹۹۵.۵۵ کیلوبایت

کتاب‌شناسی قطران تبریزی

عباس بگ‌جانی
این مقاله با هدف تدوین کتاب‌شناسی جامعی از آثار مرتبط با قطران تبریزی، شاعر برجستۀ سدۀ پنجم هجری، به بررسی منابع فارسی شامل کتاب‌ها، پایان‌نامه‌ها، و مقاله‌ها پرداخته است. یافته‌ها نشان می‌دهد که تاکنون دیوان قطران با فاصلۀ 70 سال دو بار تصحیح شده و اشعار او نیز در سه کتاب کم‌پایه تحلیل شده است. همچنین 25 پایان‌نامه، عمدتاً در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد، اغلب در دانشگاه‌های کم‌اعتبار و با موضوعات تکراری، در زمینۀ شعر قطران تدوین شده‌اند. تنها در یک رسالۀ دکتری شعر قطران در کنار دیگر شاعران بررسی شده است. در دورۀ معاصر، احمد کسروی با مقالات انتقادی خود در سال 1310 پیشگام قطران‌پژوهی شد و پس از وقفه‌ای، محمد نخجوانی در 1333 با تصحیح دیوان، موج جدیدی از پژوهش‌ها در این عرصه را ایجاد کرد. از دهۀ 90 به این سو، با تصویب طرح تصحیح انتقادی دیوان در فرهنگستان زبان و ادب فارسی، مقالات متعددی منتشر شد که به اصلاح کاستی‌های تصحیح پیشین و تحلیل ابعاد مختلف شعر و شخصیت قطران انجامید.
مأخذ: دوشمارۀ ۷۴-۷۵ دوفصلنامۀ آینۀ میراث (دورۀ سوم، سال اول، شمارۀ اول و دوم [پیاپی: ۷۴-۷۵]، بهار ـ تابستان و پاییز ـ زمستان ۱۴۰۳)
@mirasmaktoob.

۱۶:۵۴

با افتخار و سپاس از همراهی شما، به خانوادهٔ بزرگ مؤسسهٔ پژوهشی میراث مکتوب بپیوندید

برای دسترسی به جدیدترین انتشارات و کتاب‌های نفیس، به فروشگاه آنلاین ما سر بزنید:

mirasmaktoob.net

جهت دنبال کردن اخبار، مقالات و اطلاعیه‌ها، از سایت خبری ما دیدن کنید:

mirasmaktoob.com

همچنین برای دریافت به‌روزترین مطالب و اطلاع از تازه‌های میراث مکتوب، در کانال‌های ما عضو شوید:

پخش زنده:http://B2n.ir/miraslive

تلگرام:https://t.me/mirasmaktoob

اینستاگرام:instagram.com/mirasmaktoob

فیسبوک:http://facebook.com/mirasmaktoobiran

یوتیوب:https://youtube.com/@miras.maktoob?si=lFNWwM4iS9RAGsuM

ایتا:eitaa.com/miras_maktoob

بله:https://ble.ir/miras_maktoob

آپارات:https://www.aparat.com/MirasMaktoob
حامیان میراث مکتوب (کمک به ادامهٔ مسیر) https://mirasmaktoob.net/hamian
با هم، گام‌به‌گام در راه پاسداری از گنجینه‌های فرهنگ و تمدن ایران‌زمین پیش رویم.
#میراث_مکتوب #فرهنگ #کتاب #ایران

۱۷:۰۳