تأملی بر «سهمیه جنسیتی» در لیستهای انتخاباتی دکتر رقیه فاضلدر تدوین لیست نهایی نامزدهای مجلس شورای اسلامی از سوی جریان های مستقل مردمی یکی از مسائلی که پیش میآید، حضور نامزد زن در لیستها است. گروههای مردمی، ممکن است با منطقهای متفاوتی قائل به حضور حتمی یک خانم در لیست نباشند یا این دغدغه را داشته باشند. برای تصمیم گیری در این باره، به نظر میآید لازم است نکاتی مرور شود.
اگر انتخابات عرصه رأی به شایستگان است و لیستها به دنبال مشورت به مردم برای رأی آگاهانه به اصلح هستند، طبیعتا ایجاد سهمیهای جداگانه برای زنان بیمعنا خواهدبود و چه بسا خیانت به کسانی است که قرار است به ادعای اصلح گزینی لیست اعتماد کنند. در پاسخ به این اندیشه، دو نگاه وجود دارد: ۱. نگاهی که با مبنای مشورتی بودن لیست سازگار نیست و معتقد است رسالت لیستها صرفا مشورت نیست و با دغدغه اقبال عمومی، نگران است که غیبت خانمها در لیست پیشنهادی، باعث کاهش اقبال عمومی به لیست و شکست در انتخابات باشد. ۲. نگاه دیگری با استدلالی دیگر بر حضور زنان در لیست تاکید دارد و معتقد است میتوان پس از تدوین شاخص ها، در نمره دهی به زنان در قیاس با مردان، سخت گیری کمتری داشت و این رویکرد با سهمیه جنسیتی یکسان نیست.به نظر می آید اینکه «در سنجش شاخصها میشود برای زنان سهل گیرتر بود»، میتواند قابل تأمل باشد و از منظر عدالت جبرانی و جبران استضعاف تاریخی برای خانمها، به آن فکر کرد؛ اما اینکه کجا میتوان سهلگیر بود و کجا نه، به شاخص بستگی دارد و توصیه سهلگیری صرف، نمیتواند از زد و بندهای فاسد پیشگیری کند. به نظر میآید مثلا در شاخصهای سلبی مثل دور بودن از کانونهای قدرت و ثروت، دورنخوردن و داشتن بینش و بصیرت سیاسی، عدم تزلزل فکری، این رویکرد جبرانی نمیتواند ورود کند و نمیتواند با سهلگیری، خانمی که از این شاخص نمره نیاورده یا نمره پایینی آورده را در لیست جای دهد. اما در شاخصهای ایجابی مثل داشتن برنامه و ایده مشخص جهت پیگیری در مجلس یا در بررسی سابقه فسادستیزی و عدالتخواهی میتوان جبرانی ورود کرد و سهلگیرانهتر نمره داد.در عین حال باید دقت داشت که حضور زن در یک لیست نه محدودیت دارد و نه ارجحیت و لذا باید مراقبت کرد که جبران، رجحان جنسیتی صرف ایجاد نکند. برای مراقبت از این امر، لازم است جبران و سهلگیری را دقیقتر تعریف کرد. جبران، «پیش بینی وسع، در صورت مهیا کردن زمینهی رشد» و عمل مطابق پیشبینی است.یعنی اگر پیش بینی وسع جدی نباشد، هر جبرانی را نمیتوان اعمال کرد. باید توجه کرد که اندیشه سهل گیری از منظری واقع نگر، نگران است یک خانم اگر چه شایستگی بالقوه داشته باشد، اما بخاطر در دسترس نبودن زمینهی مساعد رشد، به فعلیت نرسیده باشد و سخت گیری، صرفا جامعه را از وجود چنین ظرفیتی محروم کند. به عبارت دیگر، سهلگیری برای سنجش و نمرهدهی به زنان، نه لطف به زن، که لطف و دلسوزی نسبت به جامعه است که در غیر این صورت اصلح گزینی که تکلیف شرعی است زیر سوال میرود.....ادامه دارد@nehzatezanan
۱۱:۳۲