طلوع زمین بر فراز ماه از دید فضاپیمای ژاپن «کاگویا»انجمن علمی فیزیک دانشگاه فرهنگیان پردیس فاطمه الزهرا (س)تبریزhttps://ble.ir/anjamane_fizik
۱۰:۴۷
#دانستنی ۱. گردش خون و قانون برنولی
قلب ما مثل یک پمپ عمل میکنه و خون رو از طریق رگها به تمام بدن میفرسته.قانون برنولی در فیزیک میگه: هر جا سرعت جریان مایع بیشتر باشه، فشارش کمتره.در بدن هم همینطوره:وقتی خون از قسمت باریک رگ عبور میکنه، سرعتش زیاد میشه و فشار کم.پزشکها با همین اصل میتونن مشکلات رگ یا قلب رو تشخیص بدن — مثلاً در تنگی شریانها.
در واقع، دستگاه فشار خون و حتی استتوسکوپ (گوشی پزشکی) بر پایه اصول مکانیک سیالات طراحی شدند
۲. تنفس و فشار هوا
وقتی نفس میکشیم، درون قفسهی سینه فشار کاهش پیدا میکنه، پس هوا وارد ریه میشه.بازدم برعکسشه: دیافراگم بالا میره، حجم کاهش پیدا میکنه، فشار زیاد میشه و هوا بیرون میره.این یعنی «تنفس» بر پایه قانون گازها و تغییر فشار عمل میکنه — دقیقاً مثل عملکرد یک پمپ فیزیکی!
در دستگاههای تنفس مصنوعی از همین اصل استفاده میشه.
۳. تولید و انتقال صدا
صدا نتیجهی ارتعاش تارهای صوتی در حنجرهست.این ارتعاش، امواج صوتی در هوا تولید میکنه که وارد گوش میشن.گوش ما هم مثل یک سیستم مکانیکی سهمرحلهای کار میکنه: • گوش بیرونی → جمع کردن صدا • گوش میانی → تقویت ارتعاشها • گوش داخلی → تبدیل انرژی مکانیکی به سیگنال عصبی
تمام این مسیر با قوانین موج، انرژی و تشدید (resonance) فیزیکی قابل توضیحه.
انجمن علمی فیزیک دانشگاه فرهنگیان پردیس فاطمه الزهرا (س)تبریزhttps://ble.ir/anjamane_fizik
۱. گردش خون و قانون برنولیقلب ما مثل یک پمپ عمل میکنه و خون رو از طریق رگها به تمام بدن میفرسته.قانون برنولی در فیزیک میگه: هر جا سرعت جریان مایع بیشتر باشه، فشارش کمتره.در بدن هم همینطوره:وقتی خون از قسمت باریک رگ عبور میکنه، سرعتش زیاد میشه و فشار کم.پزشکها با همین اصل میتونن مشکلات رگ یا قلب رو تشخیص بدن — مثلاً در تنگی شریانها.
در واقع، دستگاه فشار خون و حتی استتوسکوپ (گوشی پزشکی) بر پایه اصول مکانیک سیالات طراحی شدند ۲. تنفس و فشار هواوقتی نفس میکشیم، درون قفسهی سینه فشار کاهش پیدا میکنه، پس هوا وارد ریه میشه.بازدم برعکسشه: دیافراگم بالا میره، حجم کاهش پیدا میکنه، فشار زیاد میشه و هوا بیرون میره.این یعنی «تنفس» بر پایه قانون گازها و تغییر فشار عمل میکنه — دقیقاً مثل عملکرد یک پمپ فیزیکی!
در دستگاههای تنفس مصنوعی از همین اصل استفاده میشه. ۳. تولید و انتقال صداصدا نتیجهی ارتعاش تارهای صوتی در حنجرهست.این ارتعاش، امواج صوتی در هوا تولید میکنه که وارد گوش میشن.گوش ما هم مثل یک سیستم مکانیکی سهمرحلهای کار میکنه: • گوش بیرونی → جمع کردن صدا • گوش میانی → تقویت ارتعاشها • گوش داخلی → تبدیل انرژی مکانیکی به سیگنال عصبی
تمام این مسیر با قوانین موج، انرژی و تشدید (resonance) فیزیکی قابل توضیحه.انجمن علمی فیزیک دانشگاه فرهنگیان پردیس فاطمه الزهرا (س)تبریزhttps://ble.ir/anjamane_fizik
۱۷:۴۲
#2سیارات و منظومه شمسی جایگاه عطارد در منظومهی شمسی
عطارد نزدیکترین سیاره به خورشید و نخستین عضو منظومهی شمسی است. فاصلهی میانگین آن از خورشید ۵۷٫۹ میلیون کیلومتر است، یعنی حدود یکسوم فاصلهی زمین تا خورشید.به همین دلیل، عطارد در آسمان همیشه نزدیک به خورشید دیده میشود و هرگز در نیمهشب قابل مشاهده نیست. تنها کمی پیش از طلوع یا اندکی پس از غروب خورشید میتوان آن را به صورت نقطهای درخشان در نزدیکی افق دید. ویژگیهای فیزیکیویژگی مقدار تقریبی:قطر ۴۸۸۰ کیلومترجرم ۰٫۰۵۵ برابر زمین ،گرانش سطحی ۳۸٪ زمینچگالی ۵٫۴۳ گرم بر سانتیمتر مکعب (تقریباً برابر زمین)،مدت چرخش به دور خود (روز عطاردی) ۵۸٫۶ روز زمینی،مدت گردش به دور خورشید (سال عطاردی) ۸۸ روز زمینی نکتهی جالب این است که عطارد سه بار به دور خود میچرخد در حالی که دو بار به دور خورشید میگردد. این پدیده را رزونانس چرخشی ۳:۲ مینامند و یکی از ویژگیهای خاص عطارد است. دمای شدید و شرایط سطحیعطارد تقریباً هیچ جوّی ندارد تا دما را تعدیل کند. در نتیجه، دمای سطح آن به شکل بیسابقهای نوسان میکند:در روز تا ۴۳۰ درجه سانتیگراد بالا میرود،،و در شب تا منفی ۱۸۰ درجه پایین میآید.سطح عطارد بسیار شبیه به ماه زمین است:پر از دهانههای برخوردی، دشتهای بازالتی و شکافهای طویلی که احتمالاً بر اثر سرد شدن تدریجی سیاره و کوچک شدن حجم آن پدید آمدهاند.ساختار درونیدانشمندان معتقدند عطارد یکی از فلزیترین سیارات منظومهی شمسی است. ساختارش از سه بخش تشکیل شده:1. هستهی فلزی عظیم (حدود ۸۵٪ شعاع سیاره) که بیشتر از آهن و نیکل ساخته شده و باعث ایجاد یک میدان مغناطیسی ضعیف اما واقعی میشود.2. پوستهی سنگی نازک3. سطحی پوشیده از غبار ریز و سنگریزههامیدان مغناطیسی عطارد حدود ۱٪ قدرت میدان مغناطیسی زمین است، اما برای سیارهای به این کوچکی، وجودش بسیار قابل توجه است🧪جوّ و ترکیب شیمیاییعطارد جوّ پایداری ندارد، اما لایهای بسیار رقیق از گازهای خنثی دور آن را گرفته است که به آن «اگزوسفر» (Exosphere) میگویند.ترکیب این لایه شامل هلیوم، سدیم، پتاسیم، اکسیژن و آثار اندکی از هیدروژن است. این ذرات بهطور مداوم از سطح عطارد جدا میشوند و در فضا پراکنده میگردند، سپس توسط باد خورشیدی دوباره جایگزین میشوند.🧊 وجود یخ در سیارهای نزدیک به خورشید؟یکی از شگفتانگیزترین یافتههای مأموریت «مسنجر» این بود که در دهانههای سایهدار قطب شمال عطارد، مقادیر قابل توجهی یخ آب وجود دارد.در این مناطق، نور خورشید هرگز به کف دهانهها نمیرسد و دمای هوا همواره زیر منفی ۱۷۰ درجه باقی میماند — شرایطی که برای پایداری یخ مناسب است. این کشف نشان داد که حتی در سیارهای سوزان هم ممکن است «ردپای آب» وجود داشته باشد. مأموریتهای فضایی به عطاردکاوش عطارد به دلیل گرمای شدید و نیروی گرانشی خورشید، یکی از دشوارترین مأموریتها در فضاست. با این حال، سه مأموریت مهم تا امروز انجام شده است:1. Mariner 10 (مارینر ۱۰) – ناسا، ۱۹۷۴-۱۹۷۵اولین فضاپیما که از عطارد عبور کرد و ۴۵٪ از سطح آن را عکسبرداری نمود.2. MESSENGER (مسنجر) – ناسا، ۲۰۱۱-۲۰۱۵نخستین مدارگرد عطارد که بیش از ۴ سال در مدار آن ماند و نقشهی کامل و دقیقی از سطح و ترکیب شیمیاییاش تهیه کرد.3. BepiColombo – پروژهی مشترک اروپا و ژاپن، پرتابشده در ۲۰۱۸قرار است در سال ۲۰۲۵ به مدار عطارد برسد و مطالعات دقیقی از میدان مغناطیسی، سطح و ساختار داخلی انجام دهد. اهمیت علمی عطاردمطالعهی عطارد برای اخترفیزیکدانان بسیار ارزشمند است، زیرا این سیاره بازماندهای از دوران اولیهی شکلگیری منظومهی شمسی است.به دلیل اندازهی کوچک و موقعیت نزدیکش به خورشید، ساختار و ترکیب عطارد میتواند سرنخهایی از نحوهی تشکیل سیارات سنگی (مانند زمین و مریخ) در ۴٫۵ میلیارد سال پیش به ما بدهد.نگاهی از منظر فرهنگی و تاریخیدر فرهنگهای باستانی، عطارد همواره نماد سرعت، عقل و پیامرسانی بوده است.در اسطورههای رومی، به نام Mercury (خدای تجارت و پیامرسان خدایان) شناخته میشود؛ در یونان باستان هم معادل او هرمس (Hermes) است. شاید دلیل این نامگذاری، سرعت بالای حرکت عطارد در آسمان بوده — چرا که از دید زمین، عطارد سریعتر از هر سیارهی دیگری جابهجا میشود. جمعبندیعطارد، کوچکترین سیارهی منظومهی شمسی، در عین سادگی، جهانی پر از تضاد است:داغترین روزها و سردترین شبهاسطحی بیجان اما با ردپای یخبیجوّ، اما دارای میدان مغناطیسی فعال
کاوش در عطارد همچنان ادامه دارد، و هر کشف تازه از آن، به ما کمک میکند تا آغاز و تحول سیارات سنگی و در نهایت، ریشههای زمین خودمان را بهتر بفهمیم.
انجمن علمی فیزیک دانشگاه فرهنگیان پردیس فاطمه الزهرا (س)تبریزhttps://ble.ir/anjamane_fizi
جایگاه عطارد در منظومهی شمسیعطارد نزدیکترین سیاره به خورشید و نخستین عضو منظومهی شمسی است. فاصلهی میانگین آن از خورشید ۵۷٫۹ میلیون کیلومتر است، یعنی حدود یکسوم فاصلهی زمین تا خورشید.به همین دلیل، عطارد در آسمان همیشه نزدیک به خورشید دیده میشود و هرگز در نیمهشب قابل مشاهده نیست. تنها کمی پیش از طلوع یا اندکی پس از غروب خورشید میتوان آن را به صورت نقطهای درخشان در نزدیکی افق دید.
ویژگیهای فیزیکیویژگی مقدار تقریبی:قطر ۴۸۸۰ کیلومترجرم ۰٫۰۵۵ برابر زمین ،گرانش سطحی ۳۸٪ زمینچگالی ۵٫۴۳ گرم بر سانتیمتر مکعب (تقریباً برابر زمین)،مدت چرخش به دور خود (روز عطاردی) ۵۸٫۶ روز زمینی،مدت گردش به دور خورشید (سال عطاردی) ۸۸ روز زمینی نکتهی جالب این است که عطارد سه بار به دور خود میچرخد در حالی که دو بار به دور خورشید میگردد. این پدیده را رزونانس چرخشی ۳:۲ مینامند و یکی از ویژگیهای خاص عطارد است. دمای شدید و شرایط سطحیعطارد تقریباً هیچ جوّی ندارد تا دما را تعدیل کند. در نتیجه، دمای سطح آن به شکل بیسابقهای نوسان میکند:در روز تا ۴۳۰ درجه سانتیگراد بالا میرود،،و در شب تا منفی ۱۸۰ درجه پایین میآید.سطح عطارد بسیار شبیه به ماه زمین است:پر از دهانههای برخوردی، دشتهای بازالتی و شکافهای طویلی که احتمالاً بر اثر سرد شدن تدریجی سیاره و کوچک شدن حجم آن پدید آمدهاند.ساختار درونیدانشمندان معتقدند عطارد یکی از فلزیترین سیارات منظومهی شمسی است. ساختارش از سه بخش تشکیل شده:1. هستهی فلزی عظیم (حدود ۸۵٪ شعاع سیاره) که بیشتر از آهن و نیکل ساخته شده و باعث ایجاد یک میدان مغناطیسی ضعیف اما واقعی میشود.2. پوستهی سنگی نازک3. سطحی پوشیده از غبار ریز و سنگریزههامیدان مغناطیسی عطارد حدود ۱٪ قدرت میدان مغناطیسی زمین است، اما برای سیارهای به این کوچکی، وجودش بسیار قابل توجه است🧪جوّ و ترکیب شیمیاییعطارد جوّ پایداری ندارد، اما لایهای بسیار رقیق از گازهای خنثی دور آن را گرفته است که به آن «اگزوسفر» (Exosphere) میگویند.ترکیب این لایه شامل هلیوم، سدیم، پتاسیم، اکسیژن و آثار اندکی از هیدروژن است. این ذرات بهطور مداوم از سطح عطارد جدا میشوند و در فضا پراکنده میگردند، سپس توسط باد خورشیدی دوباره جایگزین میشوند.🧊 وجود یخ در سیارهای نزدیک به خورشید؟یکی از شگفتانگیزترین یافتههای مأموریت «مسنجر» این بود که در دهانههای سایهدار قطب شمال عطارد، مقادیر قابل توجهی یخ آب وجود دارد.در این مناطق، نور خورشید هرگز به کف دهانهها نمیرسد و دمای هوا همواره زیر منفی ۱۷۰ درجه باقی میماند — شرایطی که برای پایداری یخ مناسب است. این کشف نشان داد که حتی در سیارهای سوزان هم ممکن است «ردپای آب» وجود داشته باشد. مأموریتهای فضایی به عطاردکاوش عطارد به دلیل گرمای شدید و نیروی گرانشی خورشید، یکی از دشوارترین مأموریتها در فضاست. با این حال، سه مأموریت مهم تا امروز انجام شده است:1. Mariner 10 (مارینر ۱۰) – ناسا، ۱۹۷۴-۱۹۷۵اولین فضاپیما که از عطارد عبور کرد و ۴۵٪ از سطح آن را عکسبرداری نمود.2. MESSENGER (مسنجر) – ناسا، ۲۰۱۱-۲۰۱۵نخستین مدارگرد عطارد که بیش از ۴ سال در مدار آن ماند و نقشهی کامل و دقیقی از سطح و ترکیب شیمیاییاش تهیه کرد.3. BepiColombo – پروژهی مشترک اروپا و ژاپن، پرتابشده در ۲۰۱۸قرار است در سال ۲۰۲۵ به مدار عطارد برسد و مطالعات دقیقی از میدان مغناطیسی، سطح و ساختار داخلی انجام دهد. اهمیت علمی عطاردمطالعهی عطارد برای اخترفیزیکدانان بسیار ارزشمند است، زیرا این سیاره بازماندهای از دوران اولیهی شکلگیری منظومهی شمسی است.به دلیل اندازهی کوچک و موقعیت نزدیکش به خورشید، ساختار و ترکیب عطارد میتواند سرنخهایی از نحوهی تشکیل سیارات سنگی (مانند زمین و مریخ) در ۴٫۵ میلیارد سال پیش به ما بدهد.نگاهی از منظر فرهنگی و تاریخیدر فرهنگهای باستانی، عطارد همواره نماد سرعت، عقل و پیامرسانی بوده است.در اسطورههای رومی، به نام Mercury (خدای تجارت و پیامرسان خدایان) شناخته میشود؛ در یونان باستان هم معادل او هرمس (Hermes) است. شاید دلیل این نامگذاری، سرعت بالای حرکت عطارد در آسمان بوده — چرا که از دید زمین، عطارد سریعتر از هر سیارهی دیگری جابهجا میشود. جمعبندیعطارد، کوچکترین سیارهی منظومهی شمسی، در عین سادگی، جهانی پر از تضاد است:داغترین روزها و سردترین شبهاسطحی بیجان اما با ردپای یخبیجوّ، اما دارای میدان مغناطیسی فعالکاوش در عطارد همچنان ادامه دارد، و هر کشف تازه از آن، به ما کمک میکند تا آغاز و تحول سیارات سنگی و در نهایت، ریشههای زمین خودمان را بهتر بفهمیم.انجمن علمی فیزیک دانشگاه فرهنگیان پردیس فاطمه الزهرا (س)تبریزhttps://ble.ir/anjamane_fizi
۵:۳۲
سوزنده تر از داغ تو، داغی نبودپژمرده تر از تو گل به باغی نبودروشنگر دل هایی و اما افسوسبر گمشده قبر تو چراغی نبود
ایام شهادت بانوی دو عالم، امّ ابیها حضرت فاطمه الزهرا سلام الله علیها تسلیت باد.
انجمن علمی فیزیک دانشگاه فرهنگیان پردیس فاطمه الزهرا (س)تبریزhttps://ble.ir/anjamane_fizik
ایام شهادت بانوی دو عالم، امّ ابیها حضرت فاطمه الزهرا سلام الله علیها تسلیت باد.انجمن علمی فیزیک دانشگاه فرهنگیان پردیس فاطمه الزهرا (س)تبریزhttps://ble.ir/anjamane_fizik
۱۳:۳۶
� شاخههای فیزیک عبارتند از
فیزیک کلاسیک
پایه و اساس فیزیک!به بررسی حرکت، نیرو، انرژی و میدانها میپردازه. شامل:مکانیک نیوتونی، ترمودینامیک و الکترومغناطیس. مثال: قوانین نیوتون، قانون کولن، قوانین ماکسول.
فیزیک مدرن
وقتی سرعت به نور نزدیک میشه یا اندازهها خیلی کوچیک میشن! شامل:نسبیت خاص و عام (اینشتین) و مکانیک کوانتومی. مثال: دوگانگی موج–ذره، اصل عدم قطعیت هایزنبرگ.
فیزیک هستهای و ذرات بنیادی
دنیای درون اتمها!به بررسی ساختار هسته و ذرات زیراتمی میپردازه. شامل: شکافت و همجوشی هستهای، مدل استاندارد ذرات. کاربرد: نیروگاههای هستهای، شتابدهندههای ذرات.
فیزیک ماده چگال
بررسی رفتار مواد در حالت جامد و مایع. موضوعاتی مثل: ابررسانایی، نیمهرساناها، مواد مغناطیسی. کاربرد: الکترونیک، نانوفناوری، مواد پیشرفته.
اخترفیزیک و کیهانشناسی
از ذره تا کهکشان! بررسی تولد و مرگ ستارگان، ساختار کهکشانها و پیدایش جهان. مفاهیم: مهبانگ، سیاهچاله، ماده و انرژی تاریک.
فیزیک کاربردی و مهندسی فیزیک
جایی که فیزیک وارد عمل میشه! طراحی ابزارها، لیزرها، حسگرها و فناوریهای نو. کاربرد در: پزشکی، صنعت، انرژی و ارتباطات.
🧮 فیزیک نظری و محاسباتی
دنیای ریاضی و مدلسازی! استفاده از معادلات و شبیهسازی برای درک پدیدههای طبیعی. مثال: نظریه ریسمان، شبیهسازی کوانتومی، مدلهای آبوهوا
فیزیک فقط حفظ فرمول نیست، بلکه نگاه تازهای به جهانه! هر شاخه بخشی از پازل بزرگ طبیعت رو کامل میکنه...
انجمن علمی فیزیک دانشگاه فرهنگیان پردیس فاطمه الزهرا (س)تبریزhttps://ble.ir/anjamane_fizik
فیزیک کلاسیکپایه و اساس فیزیک!به بررسی حرکت، نیرو، انرژی و میدانها میپردازه.
شامل:مکانیک نیوتونی، ترمودینامیک و الکترومغناطیس. مثال: قوانین نیوتون، قانون کولن، قوانین ماکسول. فیزیک مدرنوقتی سرعت به نور نزدیک میشه یا اندازهها خیلی کوچیک میشن!
شامل:نسبیت خاص و عام (اینشتین) و مکانیک کوانتومی. مثال: دوگانگی موج–ذره، اصل عدم قطعیت هایزنبرگ. فیزیک هستهای و ذرات بنیادیدنیای درون اتمها!به بررسی ساختار هسته و ذرات زیراتمی میپردازه.
شامل: شکافت و همجوشی هستهای، مدل استاندارد ذرات. کاربرد: نیروگاههای هستهای، شتابدهندههای ذرات. فیزیک ماده چگالبررسی رفتار مواد در حالت جامد و مایع.
موضوعاتی مثل: ابررسانایی، نیمهرساناها، مواد مغناطیسی. کاربرد: الکترونیک، نانوفناوری، مواد پیشرفته. اخترفیزیک و کیهانشناسیاز ذره تا کهکشان!
بررسی تولد و مرگ ستارگان، ساختار کهکشانها و پیدایش جهان. مفاهیم: مهبانگ، سیاهچاله، ماده و انرژی تاریک. فیزیک کاربردی و مهندسی فیزیکجایی که فیزیک وارد عمل میشه!
طراحی ابزارها، لیزرها، حسگرها و فناوریهای نو. کاربرد در: پزشکی، صنعت، انرژی و ارتباطات.🧮 فیزیک نظری و محاسباتی
دنیای ریاضی و مدلسازی!
استفاده از معادلات و شبیهسازی برای درک پدیدههای طبیعی. مثال: نظریه ریسمان، شبیهسازی کوانتومی، مدلهای آبوهوا فیزیک فقط حفظ فرمول نیست، بلکه نگاه تازهای به جهانه! هر شاخه بخشی از پازل بزرگ طبیعت رو کامل میکنه...انجمن علمی فیزیک دانشگاه فرهنگیان پردیس فاطمه الزهرا (س)تبریزhttps://ble.ir/anjamane_fizik
۷:۱۱
#3سیارات و منظومه شمسی:جایگاه زهره در منظومه شمسی
زهره؛ خواهر دوقلوی زمین اما جهنم منظومهی شمسیزهره (Venus) دومین سیارهی منظومهی شمسی از خورشید است و از دید بسیاری از ویژگیها، شبیهترین سیاره به زمین به شمار میآید. قطر، جرم و چگالی آن تقریباً با زمین برابری میکند، اما در عین حال یکی از غیرقابلسکونتترین جهانهای شناختهشده است.درخشش زیبای زهره در آسمان باعث شده از دیرباز با نامهایی مانند «ستارهی صبحگاهی» و «ستارهی شامگاهی» شناخته شود.موقعیت و مدار زهره در فاصلهی میانگین ۱۰۸ میلیون کیلومتری از خورشید قرار دارد.یک سال زهرهای برابر با ۲۲۵ روز زمینی است، اما نکتهی عجیبتر اینکه یک روز آن (چرخش به دور محور خود) ۲۴۳ روز زمینی طول میکشد!بهعبارتی، یک روز در زهره از یک سالش بلندتر است!جالبتر اینکه زهره برخلاف بیشتر سیارات منظومه، در جهت مخالف میچرخد؛ یعنی خورشید در آسمان زهره از غرب طلوع و در شرق غروب میکند — درست برعکس زمین. جوّ غلیظ و اثر گلخانهای مرگبارمهمترین ویژگی زهره، جوّ بسیار ضخیم و سمی آن است.بیش از ۹۶٪ از جوّ زهره از دیاکسیدکربن (CO₂) تشکیل شده و ابرهای متراکم اسید سولفوریک (H₂SO₄) آن را میپوشانند.این ترکیب باعث پدیدهی «اثر گلخانهایِ فراری» میشود — جایی که گرمای خورشید در جوّ به دام میافتد و نمیتواند به فضا بازگردد.دمای سطح زهره به طور میانگین حدود ۴۶۵ درجه سانتیگراد است — داغتر از عطارد، با وجود اینکه دو برابر از خورشید دورتر است!فشار جوّی آن نیز حدود ۹۲ برابر فشار جوّ زمین است، یعنی مثل قرار گرفتن در عمق یک کیلومتری زیر اقیانوس.🪨 سطح و ویژگیهای زمینشناسیسطح زهره پوشیده از جلگههای آتشفشانی، کوهها و صدها آتشفشان فعال است.نقشهبرداری راداری نشان میدهد که حدود ۸۰٪ سطح زهره را گدازههای منجمد پوشاندهاند.دو فلات بزرگ در آن دیده میشود:ایشتار ترا (Ishtar Terra) در شمال، آفرودیت ترا (Aphrodite Terra) در نزدیکی خط استوا.به دلیل فشار زیاد و دمای بالا، هیچ کاوشگری تاکنون بیش از چند ساعت روی سطح زهره دوام نیاورده است. مأموریتهای فضایی به زهرهاز دههی ۱۹۶۰ تا امروز، زهره مقصد بسیاری از فضاپیماها بوده است. مهمترین مأموریتها عبارتاند از:1. Venera (ونرا) – مجموعهای از فضاپیماهای شوروی سابق که برای نخستین بار در دههی ۱۹۷۰ بر سطح زهره فرود آمدند و عکسهای واقعی از آن ارسال کردند.2. Magellan (ماژلان) – مأموریت ناسا در سال ۱۹۹۰ که با استفاده از رادار، نقشهی سهبعدی دقیقی از سطح زهره تهیه کرد.3. Venus Express – مأموریت آژانس فضایی اروپا (ESA) در دههی ۲۰۱۰ که ترکیب جوّ و تغییرات دمایی زهره را بررسی کرد.4. مأموریتهای آینده مانند VERITAS و DAVINCI+ (از ناسا) نیز قرار است در دههی ۲۰۳۰ به مطالعهی دقیقتر جو و سطح زهره بپردازند.بادها و چرخش جوّجوّ فوقانی زهره بهطرز عجیبی سریعتر از سطح سیاره میچرخد — حدود ۶۰ برابر سرعت چرخش خود زهره!این پدیده که ابرچرخش جوی (Super-rotation) نام دارد، باعث میشود بادهایی با سرعت بیش از ۳۵۰ کیلومتر در ساعت در ارتفاعات جوّی جریان یابند. آیا زهره زمانی شبیه زمین بوده است؟پژوهشها نشان میدهد که میلیاردها سال پیش، زهره احتمالاً اقیانوسهایی از آب مایع داشته است.اما افزایش تدریجی دما باعث تبخیر آن آبها شد، بخار آب وارد جوّ گردید، و اثر گلخانهای را تشدید کرد — تا زمانی که آبها کاملاً ناپدید شدند.به همین دلیل، زهره امروز نمونهی واضحی از آن است که چگونه یک سیارهی شبیه زمین میتواند به جهنمی غیرقابلسکونت تبدیل شود. درخشش در آسمانزهره به دلیل بازتاب زیاد نور خورشید از سطح ابرهای سفید خود، درخشانترین جرم آسمان پس از خورشید و ماه است.قدر نوری آن میتواند به حدود منفی ۴٫۷ برسد — بهحدی که سایهی انسان را روی زمین میاندازد.از زمین، گاهی بهصورت ستارهی صبحگاهی (پیش از طلوع خورشید) و گاهی بهعنوان ستارهی شامگاهی (پس از غروب خورشید) دیده میشود.جمعبندیزهره شاید از نظر اندازه و ترکیب شبیه زمین باشد، اما سرنوشتی کاملاً متفاوت یافته است:جوی خفهکننده و سمی،دمایی کشنده،و سطحی از گدازه و آتش.در عین حال، زهره به ما آیینهای از آیندهی احتمالی زمین نشان میدهد؛ اگر اثر گلخانهای در سیارهی ما نیز از کنترل خارج شود، ممکن است سرنوشتی مشابه در انتظارش باشد.
انجمن علمی فیزیک دانشگاه فرهنگیان پردیس فاطمه الزهرا (س)تبریزhttps://ble.ir/anjamane_fizik
جایگاه زهره در منظومه شمسیزهره؛ خواهر دوقلوی زمین اما جهنم منظومهی شمسی
زهره (Venus) دومین سیارهی منظومهی شمسی از خورشید است و از دید بسیاری از ویژگیها، شبیهترین سیاره به زمین به شمار میآید. قطر، جرم و چگالی آن تقریباً با زمین برابری میکند، اما در عین حال یکی از غیرقابلسکونتترین جهانهای شناختهشده است.درخشش زیبای زهره در آسمان باعث شده از دیرباز با نامهایی مانند «ستارهی صبحگاهی» و «ستارهی شامگاهی» شناخته شود.موقعیت و مدار زهره در فاصلهی میانگین ۱۰۸ میلیون کیلومتری از خورشید قرار دارد.یک سال زهرهای برابر با ۲۲۵ روز زمینی است، اما نکتهی عجیبتر اینکه یک روز آن (چرخش به دور محور خود) ۲۴۳ روز زمینی طول میکشد!بهعبارتی، یک روز در زهره از یک سالش بلندتر است!جالبتر اینکه زهره برخلاف بیشتر سیارات منظومه، در جهت مخالف میچرخد؛ یعنی خورشید در آسمان زهره از غرب طلوع و در شرق غروب میکند — درست برعکس زمین. جوّ غلیظ و اثر گلخانهای مرگبارمهمترین ویژگی زهره، جوّ بسیار ضخیم و سمی آن است.بیش از ۹۶٪ از جوّ زهره از دیاکسیدکربن (CO₂) تشکیل شده و ابرهای متراکم اسید سولفوریک (H₂SO₄) آن را میپوشانند.این ترکیب باعث پدیدهی «اثر گلخانهایِ فراری» میشود — جایی که گرمای خورشید در جوّ به دام میافتد و نمیتواند به فضا بازگردد.دمای سطح زهره به طور میانگین حدود ۴۶۵ درجه سانتیگراد است — داغتر از عطارد، با وجود اینکه دو برابر از خورشید دورتر است!فشار جوّی آن نیز حدود ۹۲ برابر فشار جوّ زمین است، یعنی مثل قرار گرفتن در عمق یک کیلومتری زیر اقیانوس.🪨 سطح و ویژگیهای زمینشناسیسطح زهره پوشیده از جلگههای آتشفشانی، کوهها و صدها آتشفشان فعال است.نقشهبرداری راداری نشان میدهد که حدود ۸۰٪ سطح زهره را گدازههای منجمد پوشاندهاند.دو فلات بزرگ در آن دیده میشود:ایشتار ترا (Ishtar Terra) در شمال، آفرودیت ترا (Aphrodite Terra) در نزدیکی خط استوا.به دلیل فشار زیاد و دمای بالا، هیچ کاوشگری تاکنون بیش از چند ساعت روی سطح زهره دوام نیاورده است. مأموریتهای فضایی به زهرهاز دههی ۱۹۶۰ تا امروز، زهره مقصد بسیاری از فضاپیماها بوده است. مهمترین مأموریتها عبارتاند از:1. Venera (ونرا) – مجموعهای از فضاپیماهای شوروی سابق که برای نخستین بار در دههی ۱۹۷۰ بر سطح زهره فرود آمدند و عکسهای واقعی از آن ارسال کردند.2. Magellan (ماژلان) – مأموریت ناسا در سال ۱۹۹۰ که با استفاده از رادار، نقشهی سهبعدی دقیقی از سطح زهره تهیه کرد.3. Venus Express – مأموریت آژانس فضایی اروپا (ESA) در دههی ۲۰۱۰ که ترکیب جوّ و تغییرات دمایی زهره را بررسی کرد.4. مأموریتهای آینده مانند VERITAS و DAVINCI+ (از ناسا) نیز قرار است در دههی ۲۰۳۰ به مطالعهی دقیقتر جو و سطح زهره بپردازند.بادها و چرخش جوّجوّ فوقانی زهره بهطرز عجیبی سریعتر از سطح سیاره میچرخد — حدود ۶۰ برابر سرعت چرخش خود زهره!این پدیده که ابرچرخش جوی (Super-rotation) نام دارد، باعث میشود بادهایی با سرعت بیش از ۳۵۰ کیلومتر در ساعت در ارتفاعات جوّی جریان یابند. آیا زهره زمانی شبیه زمین بوده است؟پژوهشها نشان میدهد که میلیاردها سال پیش، زهره احتمالاً اقیانوسهایی از آب مایع داشته است.اما افزایش تدریجی دما باعث تبخیر آن آبها شد، بخار آب وارد جوّ گردید، و اثر گلخانهای را تشدید کرد — تا زمانی که آبها کاملاً ناپدید شدند.به همین دلیل، زهره امروز نمونهی واضحی از آن است که چگونه یک سیارهی شبیه زمین میتواند به جهنمی غیرقابلسکونت تبدیل شود. درخشش در آسمانزهره به دلیل بازتاب زیاد نور خورشید از سطح ابرهای سفید خود، درخشانترین جرم آسمان پس از خورشید و ماه است.قدر نوری آن میتواند به حدود منفی ۴٫۷ برسد — بهحدی که سایهی انسان را روی زمین میاندازد.از زمین، گاهی بهصورت ستارهی صبحگاهی (پیش از طلوع خورشید) و گاهی بهعنوان ستارهی شامگاهی (پس از غروب خورشید) دیده میشود.جمعبندیزهره شاید از نظر اندازه و ترکیب شبیه زمین باشد، اما سرنوشتی کاملاً متفاوت یافته است:جوی خفهکننده و سمی،دمایی کشنده،و سطحی از گدازه و آتش.در عین حال، زهره به ما آیینهای از آیندهی احتمالی زمین نشان میدهد؛ اگر اثر گلخانهای در سیارهی ما نیز از کنترل خارج شود، ممکن است سرنوشتی مشابه در انتظارش باشد.انجمن علمی فیزیک دانشگاه فرهنگیان پردیس فاطمه الزهرا (س)تبریزhttps://ble.ir/anjamane_fizik
۸:۴۶
🧭انجمن علمی فیزیک پردیس فاطمه الزهرا تبریز برگزار میکند:
کارگاه آموزشی آنچه دانشجوی فیزیک باید بداند
زمان:روز یکشنبه 25آبان 1404ساعت:10تا12
مکان برگزاری:سالن شهید سردار سلیمانی
مدرس:سرکار خانم دکتر فهیمه کرمی
به شرکت کنندگان گواهی حضور تعلق میگیرد.
انجمن علمی فیزیک دانشگاه فرهنگیان پردیس فاطمه الزهرا (س)تبریزhttps://ble.ir/anjamane_fizik
کارگاه آموزشی آنچه دانشجوی فیزیک باید بداند
زمان:روز یکشنبه 25آبان 1404ساعت:10تا12مکان برگزاری:سالن شهید سردار سلیمانی مدرس:سرکار خانم دکتر فهیمه کرمیبه شرکت کنندگان گواهی حضور تعلق میگیرد.انجمن علمی فیزیک دانشگاه فرهنگیان پردیس فاطمه الزهرا (س)تبریزhttps://ble.ir/anjamane_fizik
۱۶:۲۱
اولین نمایشگاه استانی دستسازههای فیزیک به مناسبت هفته پژوهش و روز دانشجو همزمان با ششمین همایش ملی آموزش فیزیک برگزار می شود
محورهای نمایشگاه:
دست سازه های آموزش فیزیک دوره اول و دوم متوسطه
دستسازههای آموزش فیزیک دروس دانشگاهی
مهلت تحویل آثار: ۷ آذر ۱۴۰۴ زمان برگزاری نمایشگاه: ۱۷ الی ۱۹ آذر ۱۴۰۴ محل برگزاری نمایشگاه: پردیس فاطمه الزهرا
همراه با تقدیر از آثار برگزیدهو گواهی شرکت در نمایشگاه برای آثار شرکت کننده
آیدی ارتباطی: پردیس فاطمه الزهرا. rdorsangi@پردیس علامه امینی. moyeganeh60@محل تحویل آثار:پردیس فاطمه الزهرا: اتاق خانم دکتر کرمیپردیس علامه امینی: اتاق آقای دکتر یگانه
محورهای نمایشگاه: دست سازه های آموزش فیزیک دوره اول و دوم متوسطه دستسازههای آموزش فیزیک دروس دانشگاهی مهلت تحویل آثار: ۷ آذر ۱۴۰۴ زمان برگزاری نمایشگاه: ۱۷ الی ۱۹ آذر ۱۴۰۴ محل برگزاری نمایشگاه: پردیس فاطمه الزهرا همراه با تقدیر از آثار برگزیدهو گواهی شرکت در نمایشگاه برای آثار شرکت کننده آیدی ارتباطی: پردیس فاطمه الزهرا. rdorsangi@پردیس علامه امینی. moyeganeh60@محل تحویل آثار:پردیس فاطمه الزهرا: اتاق خانم دکتر کرمیپردیس علامه امینی: اتاق آقای دکتر یگانه۱۵:۱۲
#دانستنی🧊 یخچال؛ جادو با قوانین ترمودینامیک!
یخچال «سرما تولید نمیکنه»بلکه گرما رو از داخل خودش بیرون میفرسته
چطور؟با کمک گاز مبرد و کمپرسور، گرمای مواد غذایی رو میگیره و به پشت یخچال منتقل میکنه.به همین دلیله که پشت یخچال همیشه گرمه!
این دقیقاً یعنی اجرای قانون دوم ترمودینامیک:گرما همیشه از جسم گرمتر به سردتر میره،اما با صرف انرژی (کار مکانیکی) میشه این مسیر رو برعکس کرد!
پس هر بار که در یخچال رو باز میکنی، داری یکی از زیباترین ترفندهای فیزیک رو میبینی
انجمن علمی فیزیک دانشگاه فرهنگیان پردیس فاطمه الزهرا (س)تبریزhttps://ble.ir/anjamane_fizik
یخچال «سرما تولید نمیکنه»
بلکه گرما رو از داخل خودش بیرون میفرسته چطور؟با کمک گاز مبرد و کمپرسور، گرمای مواد غذایی رو میگیره و به پشت یخچال منتقل میکنه.به همین دلیله که پشت یخچال همیشه گرمه! این دقیقاً یعنی اجرای قانون دوم ترمودینامیک:گرما همیشه از جسم گرمتر به سردتر میره،اما با صرف انرژی (کار مکانیکی) میشه این مسیر رو برعکس کرد!
پس هر بار که در یخچال رو باز میکنی، داری یکی از زیباترین ترفندهای فیزیک رو میبینی
انجمن علمی فیزیک دانشگاه فرهنگیان پردیس فاطمه الزهرا (س)تبریزhttps://ble.ir/anjamane_fizik
۱۵:۱۷
در فیزیک، نیروها جهان رو منسجم نگه میدارن.در زندگی، این مهربانیه که نقش اون نیرو رو بازی میکنه.اگه جهان بدون گرانش فرو میپاشه،دنیا بدون مهربانی از درون تهی میشه
۱۳ نوامبر، روز جهانی مهربانی گرامیبا نیروی مهربانی، جهانی پایدارتر بسازیم
انجمن علمی فیزیک دانشگاه فرهنگیان پردیس فاطمه الزهرا (س)تبریزhttps://ble.ir/anjamane_fizik
۱۳ نوامبر، روز جهانی مهربانی گرامی
با نیروی مهربانی، جهانی پایدارتر بسازیمانجمن علمی فیزیک دانشگاه فرهنگیان پردیس فاطمه الزهرا (س)تبریزhttps://ble.ir/anjamane_fizik
۱۷:۵۳
بازارسال شده از
🧭انجمن علمی فیزیک پردیس فاطمه الزهرا تبریز برگزار میکند:
کارگاه آموزشی آنچه دانشجوی فیزیک باید بداند
زمان:روز یکشنبه 25آبان 1404ساعت:10تا12
مکان برگزاری:سالن شهید سردار سلیمانی
مدرس:سرکار خانم دکتر فهیمه کرمی
به شرکت کنندگان گواهی حضور تعلق میگیرد.
انجمن علمی فیزیک دانشگاه فرهنگیان پردیس فاطمه الزهرا (س)تبریزhttps://ble.ir/anjamane_fizik
کارگاه آموزشی آنچه دانشجوی فیزیک باید بداند
زمان:روز یکشنبه 25آبان 1404ساعت:10تا12مکان برگزاری:سالن شهید سردار سلیمانی مدرس:سرکار خانم دکتر فهیمه کرمیبه شرکت کنندگان گواهی حضور تعلق میگیرد.انجمن علمی فیزیک دانشگاه فرهنگیان پردیس فاطمه الزهرا (س)تبریزhttps://ble.ir/anjamane_fizik
۵:۰۹
برای نخستین بار در تاریخ دانشمندان مراحل بسیار اولیه انفجار یک ابرنواختر را مشاهده کردنداخترشناسان میگویند برای اولین بار موفق شدهاند مراحل اولیه انفجار یک ستاره، پدیدهای موسوم به ابرنواختر، را مشاهده و ثبت کنند.انجمن علمی فیزیک دانشگاه فرهنگیان پردیس فاطمه الزهرا (س)تبریزhttps://ble.ir/anjamane_fizik
۷:۴۹
انجمن علمی فیزیک پردیس فاطمه الزهرا (س)تبریز 🧭انجمن علمی فیزیک پردیس فاطمه الزهرا تبریز برگزار میکند: کارگاه آموزشی آنچه دانشجوی فیزیک باید بداند زمان:روز یکشنبه 25آبان 1404 ساعت:10تا12 مکان برگزاری:سالن شهید سردار سلیمانی مدرس:سرکار خانم دکتر فهیمه کرمی به شرکت کنندگان گواهی حضور تعلق میگیرد. انجمن علمی فیزیک دانشگاه فرهنگیان پردیس فاطمه الزهرا (س)تبریز https://ble.ir/anjamane_fizik
🧭انجمن علمی فیزیک پردیس فاطمه الزهرا تبریز برگزار میکند: کارگاه آموزشی آنچه دانشجوی فیزیک باید بداند زمان:روز یکشنبه 25آبان 1404 ساعت:10تا12 مکان برگزاری:سالن شهید سردار سلیمانی مدرس:سرکار خانم دکتر فهیمه کرمی به شرکت کنندگان گواهی حضور تعلق میگیرد. انجمن علمی فیزیک دانشگاه فرهنگیان پردیس فاطمه الزهرا (س)تبریز https://ble.ir/anjamane_fizik
با همت انجمن علمی فیزیک پردیس فاطمه الزهرا (س)تبریز ،در روز یکشنبه مورخ ۱۴۰۴/۰۸/۲۵ از ساعت۱۰تا۱۲ ،کارگاه آموزشی آنچه دانشجوی فیزیک باید بداند ،با حضور دانشجو معلمان و سرکار خانم دکتر کرمی در سالن سردار سلیمانی برگزار گردید.در این جلسه ابتدا نکات مقدماتی ارائه گردید و سپس گرایش های مختلف فیزیک در مقطع کارشناسی ارشد معرفی شدند.
انجمن علمی فیزیک پردیس فاطمه الزهرا (س) تبریزhttps://ble.ir/anjamane_fizik
انجمن علمی فیزیک پردیس فاطمه الزهرا (س) تبریزhttps://ble.ir/anjamane_fizik
۱۹:۴۹
در سال ۱۹۲۹، ادوین هابل کشف کرد که کهکشانها در حال دور شدن از ما هستند و هرچه دورتر باشند، سریعتر از ما فاصله میگیرند. این رابطه که به نام قانون هابل–لومتر شناخته میشود، نشان داد که جهان در حال انبساط است. سرعت این انبساط را ثابت هابل (H₀) مینامند.
دهههاست که ستارهشناسان تلاش میکنند مقدار دقیق این عدد را اندازه بگیرند. اما مشکلی وجود دارد: روشهای مختلف، نتایج متفاوتی میدهند. وقتی دانشمندان H₀ را با بررسی جهان اولیه — مثلاً از طریق تابش زمینهٔ کیهانی که توسط ماهوارهٔ Planck اندازهگیری شده — محاسبه میکنند، عددی در حدود ۶۷ کیلومتر بر ثانیه بر مگاپارسک به دست میآورند. اما زمانی که همین عدد را با مشاهدهٔ جهان نزدیکتر، از طریق ابرنواخترها و ستارگان قیفاووسی محاسبه میکنند، نتیجه بالاتر است — حدود ۷۳ کیلومتر بر ثانیه بر مگاپارسک.
این اختلاف را تنش هابل (Hubble Tension) مینامند. به این معنا که دو روش دقیق ما برای اندازهگیری سرعت انبساط جهان با هم سازگار نیستند.
اگر هر دو اندازهگیری درست باشند، این تنش میتواند نشانهای از وجود چیزی ناشناخته در فهم ما از کیهان باشد — شاید فیزیک جدیدی مانند ذرات ناشناخته، انرژی تاریک در حال تغییر، یا پدیدهای دیگر که بر روند انبساط جهان در طول زمان تأثیر گذاشته است.
انجمن علمی فیزیک پردیس فاطمه الزهرا (س) تبریزhttps://ble.ir/anjamane_fizik
دهههاست که ستارهشناسان تلاش میکنند مقدار دقیق این عدد را اندازه بگیرند. اما مشکلی وجود دارد: روشهای مختلف، نتایج متفاوتی میدهند. وقتی دانشمندان H₀ را با بررسی جهان اولیه — مثلاً از طریق تابش زمینهٔ کیهانی که توسط ماهوارهٔ Planck اندازهگیری شده — محاسبه میکنند، عددی در حدود ۶۷ کیلومتر بر ثانیه بر مگاپارسک به دست میآورند. اما زمانی که همین عدد را با مشاهدهٔ جهان نزدیکتر، از طریق ابرنواخترها و ستارگان قیفاووسی محاسبه میکنند، نتیجه بالاتر است — حدود ۷۳ کیلومتر بر ثانیه بر مگاپارسک.
این اختلاف را تنش هابل (Hubble Tension) مینامند. به این معنا که دو روش دقیق ما برای اندازهگیری سرعت انبساط جهان با هم سازگار نیستند.
اگر هر دو اندازهگیری درست باشند، این تنش میتواند نشانهای از وجود چیزی ناشناخته در فهم ما از کیهان باشد — شاید فیزیک جدیدی مانند ذرات ناشناخته، انرژی تاریک در حال تغییر، یا پدیدهای دیگر که بر روند انبساط جهان در طول زمان تأثیر گذاشته است.
انجمن علمی فیزیک پردیس فاطمه الزهرا (س) تبریزhttps://ble.ir/anjamane_fizik
۱۸:۳۴
نقش فیزیک در درک و مدیریت آلودگی هواآلودگی هوا، صرفاً یک چالش زیستمحیطی نیست؛ این پدیده در لایههای مختلف به قوانین بنیادین فیزیک وابسته است.پخش آلایندهها در جو تحت تأثیر جریانهای سیال، دما، توربولانس و چگالی قرار دارد.کاهش دید و تیرگی آسمان به دلیل پراکندگی نور توسط ذرات معلق (Mie & Rayleigh scattering) است.اندازهگیری میزان آلودگی نیز به کمک لیزر، سنجش از دور، و طیفسنجی انجام میشود.حتی راهکارهای کاهش آلودگی مانند فیلترهای الکترواستاتیک و اسکرابرهای صنعتی، بر پایه قوانین الکترومغناطیس طراحی شدهاند.
بنابراین، آلودگی هوا پدیدهای است که بدون فیزیک نمیتوان آن را فهمید یا کنترل کرد.
انجمن علمی فیزیک پردیس فاطمه الزهرا (س) تبریزhttps://ble.ir/anjamane_fizik
۶:۵۰
قمرهای زحل؛ نمایشی شگفتانگیز در دل کیهانانجمن علمی فیزیک پردیس فاطمه الزهرا (س) تبریزhttps://ble.ir/anjamane_fizik
۷:۵۲
حقِ او بر شانهٔ تاریخ سنگینی میکند…و ما جز گریه چه داریم برای ادای آن؟خدایا… ما را پیر کن در عزای فاطمه،تا قدر نورش را بهتر بفهمیم.
شهادت حضرت فاطمه زهرا(س) تسلیت باد
انجمن علمی فیزیک پردیس فاطمه الزهرا (س) تبریزhttps://ble.ir/anjamane_fizik
شهادت حضرت فاطمه زهرا(س) تسلیت بادانجمن علمی فیزیک پردیس فاطمه الزهرا (س) تبریزhttps://ble.ir/anjamane_fizik
۱۱:۳۹
آمیخته از شور و دانشی،طعم هیاهو را با تمام تنت حس میکنی ،کلاس هایی که تو را کوهوار میخواهند،کتاب هایی که دریچه های روشن پروازتو اند و شناختی که در تو،چون خونی تازه میجهد و راز جوانی که بر لبانت تازه میشود.تو نشانه ای از راههای روشن آیندهای.....
زیبایی زندگیمان!روز دانشجو مبارک
انجمن علمی فیزیک پردیس فاطمه الزهرا (س) تبریزhttps://ble.ir/anjamane_fizik
زیبایی زندگیمان!روز دانشجو مبارک
انجمن علمی فیزیک پردیس فاطمه الزهرا (س) تبریزhttps://ble.ir/anjamane_fizik
۹:۰۳