گفتگو با قرآن | ghorangoft
#یادداشت | نقش منطق محاسبه در ساخت جامعه مشارکتجو زمان مطالعه: ۵ دقیقه " />نگارنده: دکتر سید مصطفی جلیلی؛ اندیشکده قرآنگفت اشاره در تحلیل وضع جامعه، دو اتفاق آشنا بارها تکرار میشود: اول اینکه مردم، برای هر گره و بحران، سرشان را بهسمت حکومت میچرخانند و منتظر میمانند تا از بالا همهچیز حل شود؛ و در عین حال، در درون خود همچنان با معیار سود و زیان دنیایی، عمل یا انفعالشان را محاسبه میکنند. حاصل این دو با هم، چیزی جز بیمیلی به مشارکت مؤثر، فرار از مسئولیت جمعی، و دلسپردن به توجیهات شخصی نیست. اما اگر تحولی در جامعه نیازمند مشارکت واقعی باشد، نه مشارکتی دستوری یا نمایشی، بلکه از سر ایمان، اراده و بصیرت، آیا راهی هست که مردم را از درون دگرگون کند؟ آیا آموزههای قرآن کریم میتواند مردم را بهجای «منتظر ماندن»، به «برخاستن» وادار کند؟ یادداشتی که پیش روی شماست، به یکی از سورههای پر رمز و راز قرآن سر میزند و تلاش میکند نشان دهد که تحول اجتماعی از کجا آغاز میشود. اگر از این دوگانگیِ رایج میان «انتظار از حکومت» و «بیعملی در مردم» خستهاید، این یادداشت گفتوگویی تازه را آغاز میکند. متن #خلاصه یادداشت را در اینجا مطالعه کنید. صفحه گفتگو با قرآن | قرآنگفت ble.ir/join/AKX37gUdE3
#یادداشت | نقش منطق محاسبه در ساخت جامعه مشارکتجو زمان مطالعه: ۵ دقیقه " />نگارنده: دکتر سید مصطفی جلیلی؛ اندیشکده قرآنگفت اشاره در تحلیل وضع جامعه، دو اتفاق آشنا بارها تکرار میشود: اول اینکه مردم، برای هر گره و بحران، سرشان را بهسمت حکومت میچرخانند و منتظر میمانند تا از بالا همهچیز حل شود؛ و در عین حال، در درون خود همچنان با معیار سود و زیان دنیایی، عمل یا انفعالشان را محاسبه میکنند. حاصل این دو با هم، چیزی جز بیمیلی به مشارکت مؤثر، فرار از مسئولیت جمعی، و دلسپردن به توجیهات شخصی نیست. اما اگر تحولی در جامعه نیازمند مشارکت واقعی باشد، نه مشارکتی دستوری یا نمایشی، بلکه از سر ایمان، اراده و بصیرت، آیا راهی هست که مردم را از درون دگرگون کند؟ آیا آموزههای قرآن کریم میتواند مردم را بهجای «منتظر ماندن»، به «برخاستن» وادار کند؟ یادداشتی که پیش روی شماست، به یکی از سورههای پر رمز و راز قرآن سر میزند و تلاش میکند نشان دهد که تحول اجتماعی از کجا آغاز میشود. اگر از این دوگانگیِ رایج میان «انتظار از حکومت» و «بیعملی در مردم» خستهاید، این یادداشت گفتوگویی تازه را آغاز میکند. متن #خلاصه یادداشت را در اینجا مطالعه کنید. صفحه گفتگو با قرآن | قرآنگفت ble.ir/join/AKX37gUdE3نقش منطق محاسبه در ساخت جامعه مشارکتجو
" />نگارنده: دکتر سید مصطفی جلیلی؛ اندیشکده قرآنگفت
قسمت ۱ از ۳
با سیری در سوره مبارکه حدید میتوان به مدخلها و شواهدی دست یافت که چگونه خداوند رهنمودهایی بیان میکند که ثمره کلان آن تحقق #مشارکت_عمومی و حرکت جمعی از فضای ظلمانی به فضای نورانی در جامعه است. یکی از مهمترین مؤلفهها که این سوره (و البته بسیاری سور دیگر) بر روی آن دست میگذارد تغییر منطق و دستگاه محاسباتی مردم جهت تحقق مشارکت عمومی مذکور است.
در نگاه قرآن، تحقق مشارکت عمومی صرفاً با ساختارهای رسمی و سیاستگذاریهای بیرونی ممکن نیست؛ بلکه نیازمند تحولی درونی در منطق محاسبه انسانهاست. تا زمانی که معیارهای ارزشی و سود و زیان افراد، بر پایه فهمی دنیاگرایانه باقی بماند، نمیتوان از آنان انتظار مشارکت فعال، ایثارگرانه و مستمر در مسیر هدف داشت. #سوره_حدید، با نگاهی هدفمند و تربیتی، الگویی برای این تحول معرفتی ارائه میدهد. هدف این نوشتار، اشارهای به این الگو در ضمن سوره حدید است؛ امری که در ادبیات شکل گرفته پیرامون موضوع مشارکت در حوزه حکمرانی و مدیریت شهری تا حدودی مغفول است.
از زاویهای میتوان گفت تغییر #منطق_محاسبه در سوره حدید با تکیه بر دو مولفۀ پهنانگری و ژرفانگری انجام میشود. پهنانگری به معنای وسعتدادن نگاه مخاطب به گونهای است که عرصههایی برای مخاطب مکشوف شود که پیشتر در دایره فهم فعلی او نمیگنجید، مخاطب با منظرۀ وسیعی روبهرو میشود که قبل از آن به دلایل مختلف نظیر آگاهیهای ناقص و یا قساوت قلب، اداراک محدودی داشت. ژرفانگری در کنار پهنانگری به معنای عمیق شدن در هر کدام از ارکان و زوایای این منظرۀ وسیع است به گونهای که مخاطب بتواند به کُنه و ژرفای هر گوشه از این منظره پی ببرد. در این سوره مصادیق مختلفی از «وسعتبخشی» و «عمقبخشی» با هدف تغییر منطق محاسبه افراد و اقوام به چشم میخورد، با این وجود تأکید نگارنده بر تفکیک قاطع براساس این دو مؤلفه در میان آیات نیست، در یک آیه میتوان همزمان به هر دو مؤلفه توجه کرد و مراد بیشتر توجه به ردپای این دو مؤلفه در مباحث سوره است.
نگاهی به سوره حدید | سوره حدید، مسیر تحول درونی انسان را با دعوت به «پهنانگری» آغاز میکند؛ یعنی گشودن چشمانداز ذهن به واقعیتهایی وسیعتر از مبدأ و معاد هستی. مروری بر آیات ابتدایی سوره، آیات ۱-۶، نشان از ارائه تصویری کلان از هستی، خلقت و اداره آن و اول و سرانجام آن دارد. آیه اول، سَبَّحَ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ، نمایانگر اداره بینقص هستی و اعتراف به این اداره از سوی هر آن چیزی است که در آسمانها و زمین قرار دارد. آیات ۲-۴ از زاویهای و آیات ۵-۶ از زوایهای دیگر بر فرمانروایی تام و تمام پروردگار بر هستی سخن میگوید: لَهُ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ. این آیات برای مخاطب مسجّل میکند که پروردگار در فرمانروایی خود هم توانایی کامل دارد و هم از چیزی غفلت ندارد و تأکید میکند که بر انتها و فرجام امور تحت فرمانروایی نیز تسلط دارد. ارائه این تصویر میتواند از مصادیق وسعتبخشیدن دید بندگان به جایگاه و نقش پروردگار در عالم باشد. با این تصویر، انسان از دایره تنگ خودمحوری و محاسبههای کوتاهمدت بیرون آمده و با جهانی روبهرو میشود که در آن، خدا، نه تنها نقطه آغاز هستی، بلکه مقصد نهایی و ناظر بر همه جزئیات آن است. چنین چشماندازی، مبنای شکلگیری یک دستگاه محاسبه متفاوت است؛ محاسبهای که در آن حضور خدا، غایت قیامت، و معنای هستی، جای سود و زیانهای محدود را میگیرد و میتواند پیششرط لازم جهت همیاری انسانها برای رسیدن به هدف توحیدی باشد.
پایان قسمت اول
صفحه گفتگو با قرآن | قرآنگفتble.ir/join/AKX37gUdE3
نقش منطق محاسبه در ساخت جامعه مشارکتجو" />نگارنده: دکتر سید مصطفی جلیلی؛ اندیشکده قرآنگفتقسمت ۱ از ۳با سیری در سوره مبارکه حدید میتوان به مدخلها و شواهدی دست یافت که چگونه خداوند رهنمودهایی بیان میکند که ثمره کلان آن تحقق #مشارکت_عمومی و حرکت جمعی از فضای ظلمانی به فضای نورانی در جامعه است. یکی از مهمترین مؤلفهها که این سوره (و البته بسیاری سور دیگر) بر روی آن دست میگذارد تغییر منطق و دستگاه محاسباتی مردم جهت تحقق مشارکت عمومی مذکور است. در نگاه قرآن، تحقق مشارکت عمومی صرفاً با ساختارهای رسمی و سیاستگذاریهای بیرونی ممکن نیست؛ بلکه نیازمند تحولی درونی در منطق محاسبه انسانهاست. تا زمانی که معیارهای ارزشی و سود و زیان افراد، بر پایه فهمی دنیاگرایانه باقی بماند، نمیتوان از آنان انتظار مشارکت فعال، ایثارگرانه و مستمر در مسیر هدف داشت. #سوره_حدید، با نگاهی هدفمند و تربیتی، الگویی برای این تحول معرفتی ارائه میدهد. هدف این نوشتار، اشارهای به این الگو در ضمن سوره حدید است؛ امری که در ادبیات شکل گرفته پیرامون موضوع مشارکت در حوزه حکمرانی و مدیریت شهری تا حدودی مغفول است.از زاویهای میتوان گفت تغییر #منطق_محاسبه در سوره حدید با تکیه بر دو مولفۀ پهنانگری و ژرفانگری انجام میشود. پهنانگری به معنای وسعتدادن نگاه مخاطب به گونهای است که عرصههایی برای مخاطب مکشوف شود که پیشتر در دایره فهم فعلی او نمیگنجید، مخاطب با منظرۀ وسیعی روبهرو میشود که قبل از آن به دلایل مختلف نظیر آگاهیهای ناقص و یا قساوت قلب، اداراک محدودی داشت. ژرفانگری در کنار پهنانگری به معنای عمیق شدن در هر کدام از ارکان و زوایای این منظرۀ وسیع است به گونهای که مخاطب بتواند به کُنه و ژرفای هر گوشه از این منظره پی ببرد. در این سوره مصادیق مختلفی از «وسعتبخشی» و «عمقبخشی» با هدف تغییر منطق محاسبه افراد و اقوام به چشم میخورد، با این وجود تأکید نگارنده بر تفکیک قاطع براساس این دو مؤلفه در میان آیات نیست، در یک آیه میتوان همزمان به هر دو مؤلفه توجه کرد و مراد بیشتر توجه به ردپای این دو مؤلفه در مباحث سوره است.نگاهی به سوره حدید | سوره حدید، مسیر تحول درونی انسان را با دعوت به «پهنانگری» آغاز میکند؛ یعنی گشودن چشمانداز ذهن به واقعیتهایی وسیعتر از مبدأ و معاد هستی. مروری بر آیات ابتدایی سوره، آیات ۱-۶، نشان از ارائه تصویری کلان از هستی، خلقت و اداره آن و اول و سرانجام آن دارد. آیه اول، سَبَّحَ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ، نمایانگر اداره بینقص هستی و اعتراف به این اداره از سوی هر آن چیزی است که در آسمانها و زمین قرار دارد. آیات ۲-۴ از زاویهای و آیات ۵-۶ از زوایهای دیگر بر فرمانروایی تام و تمام پروردگار بر هستی سخن میگوید: لَهُ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ. این آیات برای مخاطب مسجّل میکند که پروردگار در فرمانروایی خود هم توانایی کامل دارد و هم از چیزی غفلت ندارد و تأکید میکند که بر انتها و فرجام امور تحت فرمانروایی نیز تسلط دارد. ارائه این تصویر میتواند از مصادیق وسعتبخشیدن دید بندگان به جایگاه و نقش پروردگار در عالم باشد. با این تصویر، انسان از دایره تنگ خودمحوری و محاسبههای کوتاهمدت بیرون آمده و با جهانی روبهرو میشود که در آن، خدا، نه تنها نقطه آغاز هستی، بلکه مقصد نهایی و ناظر بر همه جزئیات آن است. چنین چشماندازی، مبنای شکلگیری یک دستگاه محاسبه متفاوت است؛ محاسبهای که در آن حضور خدا، غایت قیامت، و معنای هستی، جای سود و زیانهای محدود را میگیرد و میتواند پیششرط لازم جهت همیاری انسانها برای رسیدن به هدف توحیدی باشد.پایان قسمت اولصفحه گفتگو با قرآن | قرآنگفتble.ir/join/AKX37gUdE3۱۶:۳۹