۱۶:۲۲
۱۶:۲۲
۱۶:۲۲
۱۶:۲۲
۱۶:۲۲
۱۷:۴۴
۸:۲۹
ایران فردا ؛رسانه مرکز بسیج فرهنگیان
#مدرسه_یا_قفس جلسۀ دوم: تولّد مدرسه در غرب همه اقوامی که به مرحلهای معیّن از تحوّل میرسند، بالطّبع گرایشی به #تربیت دارند. تربیت فرآیندی است که از طریق آن، جامعۀ انسانی ویژگی جسمی و روحی خود را حفظ میکند و به نسل آینده منتقل میسازد. افراد در جریان تغییرات و تحوّلات از میان میروند در حالی که نوع همان میماند که بود. (ورنر یِگر. پادیا. ص۱۸) یونانیان رگ و ریشه دنیای غرب هستند و اصیلترین شکل آن در #فرهنگ و #تربیت خود را نشان میدهد. یونانیان برای اوّلین بار بسیاری از حوزههای فرهنگی و تمدنی را، از اصول طب و ریاضیات و علوم گرفته تا موسیقی و هنرها و معماری، از شعر و فلسفه تا تراژدی و کمدی و از سیاست و دموکراسی تا جنگاوری و ورزش را آنچنان شکوفا ساختند که جامعه غرب در تمام طول تاریخ خود و تاکنون مرهون دستاوردهای این قوم و فرهنگ و نهاد تربیتی ست که این دستاوردها را در قالب آن منتقل نمود. اما نهاد تربیتی یونانیان همچون ایده انسانی که داشتند مبتنی بر کثرت و آزادی فردی بود: آموزشهایی پراکنده، در مکانهایی متفاوت و وابسته به استادان. این فرهنگ و تربیت دیری نپایید که جای خود را به ایدهای کاملاً متفاوت داد: ایده جامعه مسیحی در #قرون_وسطی. این ایده در نقطه مقابل ایده یونانی، به لحاظ اجتماعی کاملاً وحدتگرا و تحت سیطره کلیسا قرار داشت. ایدۀ مدرسه نیز برای اوّلین بار دقیقاً در چنین شرایطی امکان شکلگیری یافت: ساخت اجتماعی برای استقرار و گسترش اخلاق مسیحی. بنابراین، نهاد آموزشی متناسب با آن نیز در مقابل آموزشهای دوره باستان، #وحدتگرا ، در #مکانی_واحد (مدرسۀ کلیسایی)، برنامه درسی متّحد و با هدفی متمرکز (مسیحی سازی) ایجاد شد: مدرسه برای اوّلین بار در قرون وسطی و در کلیسا زاده شد. اما آیا مدرسه امروزی بیشتر به #آموزشهای_دوره_باستان شباهت دارد یا #مدرسه_کلیسایی ؟ آیا مدرسه به دنبال استقرار #اخلاقی_واحد در جامعه است یا مبتنی بر #ایده_کثرت و #آزادی_فردی ساختاریافته است؟ آیا #جامعه_امروز_غرب از نظر اخلاقی جامعهای تکثّر گرا و آزادی گرا ست یا #جامعهای_انضباطی؟ جامعه و آرمان ما چطور؟ آیا ما در واقعیّت و آرمان اجتماعی تکثّرگرا هستیم یا انضباطی؟ آیا نهاد مدرسهای ما هم برای تحقق هدفی همپیوند با جوامع امروزی غربی شکل گرفته که تا این حد به آن شباهت دارد؟ جلسه آینده انشالله به بحث پیرامون #نهاد_سنتی_آموزش_در_ایران و بسترهای اجتماعی آن خواهیم پرداخت تا با مقایسه شکل سنتی نهادهای آموزشی رگ و ریشه مدرسۀ امروزی مستقر در ایران را بهتر بازیابی کنیم. ایران فردا؛ رسانه مرکز بسیج فرهنگیان ● بله ● ایتا ● شاد ● اینستاگرام ●
جلسۀ سوم: جدال مکتب و مدرسه
#مدارس_جدید در ایران در دوره قاجاریه متوّلد شد و تا به امروز فرآیند تکوینی خود را طی نموده است. امّا پیش از اینکه مدرسه در ایران استقرار یابد چه نظامات تحصیلی و آموزشی برقرار بوده که مدرسه با کنار زدن آنها مستقر شده است؟
آموزش و تربیت در دوره پس از اسلام از مساجد آغاز شد و بعد از آن مجالس درسی بود که در خانه علما تشکیل میشد. اما شکل سادهتر و سوادآموزی و قرآن آموزی شاید در هر خانه و کوی و برزنی به شکلی خودجوش و طبیعی برقرار بوده، همچنان که مکتبخانه چنین حالتی داشته است. امّا فارغ از تعلیم در مساجد، اوّلین نقاط شکلگیری نهاد تربیتی در اسلام را کتابخانههای سلطنتی همچون بیتُالحکمه مامونی میدانند.
همانطور که گفتیم در میان علما به ویژه علمای شیعه نیز ایجاد مراکز خصوصی آموزشی که با عنوان #دارالعلم شناخته میشد، رواج داشته که هسته اوّلیه شکلگیری حوزههای بزرگی مثل حوزه نجف نیز از همین نظام شکل گرفت. و در نهایت شکل سامان یافته آموزش اسلامی را باید در مدارس یا حوزههای علمیه دانست.
مکتبخانه نیز نظامی ساده از سوادآموزی و آموزش قرآن و اخلاق است که به مرور شکل نهادی با قواعد مشخص یافته است.مهمترین خصلت این نهادها، استقلال مالی از حاکمیت و درآمیختگی آنها با زندگی و نهادهای اجتماعی دیگر است.
اما اگر در ایران چنین نهادهایی برای آموزش سامان یافته بوده، چه چیزی باعث شده که نهادی جدید، یعنی مدرسه مدرن جایگزین آن شود؟ یکی از عوامل اصلی در زمینه تغییرات نهادی، #مسئله_مشروعیت است.
نهادها صرفا زمانی که مشروعیت خود را از دست دهند برچیده میشوند و نهادی دیگر که مشروعیت دارد جایگزین آن میشود. درباره دو نهاد اصلی آموزشی در ایران یعنی مکتبخانه و حوزههای علمیه، این مسئله برای مکتبخانه رقم خورد امّا حوزه با وجود تلاشهایی که برای مشروعیت زداییاش انجام شد، توانست دوباره مشروعیت یابی نماید و به حیات خود تا امروز ادامه دهد.
مهمترین عواملی که مشروعیت مکتبخانه را زیر سوال برد و در نهایت به برچیده شده آن منجر گشت را شاید بتوان در این موارد خلاصه نمود:• سختگیری و تنبیهات بدنی• روش بسیار دشوار آموزش الفبا• محتواهای سنگین و نامتناسب با دوره کودکی• فاصله داشتن با علوم جدیده و فنی• مشکلات بهداشتی و بیماریهای واگیردار
دوره #آشناییزدایی_از_نهادی_نامآشنا
دکتر علی قربانی
ایران فردا؛ رسانه مرکز بسیج فرهنگیان ● بله ● ایتا ● شاد ● اینستاگرام ●
#مدارس_جدید در ایران در دوره قاجاریه متوّلد شد و تا به امروز فرآیند تکوینی خود را طی نموده است. امّا پیش از اینکه مدرسه در ایران استقرار یابد چه نظامات تحصیلی و آموزشی برقرار بوده که مدرسه با کنار زدن آنها مستقر شده است؟
آموزش و تربیت در دوره پس از اسلام از مساجد آغاز شد و بعد از آن مجالس درسی بود که در خانه علما تشکیل میشد. اما شکل سادهتر و سوادآموزی و قرآن آموزی شاید در هر خانه و کوی و برزنی به شکلی خودجوش و طبیعی برقرار بوده، همچنان که مکتبخانه چنین حالتی داشته است. امّا فارغ از تعلیم در مساجد، اوّلین نقاط شکلگیری نهاد تربیتی در اسلام را کتابخانههای سلطنتی همچون بیتُالحکمه مامونی میدانند.
همانطور که گفتیم در میان علما به ویژه علمای شیعه نیز ایجاد مراکز خصوصی آموزشی که با عنوان #دارالعلم شناخته میشد، رواج داشته که هسته اوّلیه شکلگیری حوزههای بزرگی مثل حوزه نجف نیز از همین نظام شکل گرفت. و در نهایت شکل سامان یافته آموزش اسلامی را باید در مدارس یا حوزههای علمیه دانست.
مکتبخانه نیز نظامی ساده از سوادآموزی و آموزش قرآن و اخلاق است که به مرور شکل نهادی با قواعد مشخص یافته است.مهمترین خصلت این نهادها، استقلال مالی از حاکمیت و درآمیختگی آنها با زندگی و نهادهای اجتماعی دیگر است.
اما اگر در ایران چنین نهادهایی برای آموزش سامان یافته بوده، چه چیزی باعث شده که نهادی جدید، یعنی مدرسه مدرن جایگزین آن شود؟ یکی از عوامل اصلی در زمینه تغییرات نهادی، #مسئله_مشروعیت است.
نهادها صرفا زمانی که مشروعیت خود را از دست دهند برچیده میشوند و نهادی دیگر که مشروعیت دارد جایگزین آن میشود. درباره دو نهاد اصلی آموزشی در ایران یعنی مکتبخانه و حوزههای علمیه، این مسئله برای مکتبخانه رقم خورد امّا حوزه با وجود تلاشهایی که برای مشروعیت زداییاش انجام شد، توانست دوباره مشروعیت یابی نماید و به حیات خود تا امروز ادامه دهد.
مهمترین عواملی که مشروعیت مکتبخانه را زیر سوال برد و در نهایت به برچیده شده آن منجر گشت را شاید بتوان در این موارد خلاصه نمود:• سختگیری و تنبیهات بدنی• روش بسیار دشوار آموزش الفبا• محتواهای سنگین و نامتناسب با دوره کودکی• فاصله داشتن با علوم جدیده و فنی• مشکلات بهداشتی و بیماریهای واگیردار
دوره #آشناییزدایی_از_نهادی_نامآشنا
دکتر علی قربانی
ایران فردا؛ رسانه مرکز بسیج فرهنگیان ● بله ● ایتا ● شاد ● اینستاگرام ●
۱۵:۲۸
۱۴:۲۵
۱۸:۳۲
۱۹:۴۶
۱۹:۴۶
۱۹:۴۶
۱۹:۴۶
۱۹:۴۶
۱۹:۴۶
۱۹:۴۶
۱۹:۴۶
۱۹:۴۶
۱۹:۴۶