نکات شاخص ص ۴۶ و ۴۷ کتاب آزادی معنوی
۱۵:۲۶
۱۵:۲۶
صوت و مکتوبات حلقه کتاب خوانی
صوت جلسه چهارم کتاب آزادی معنوی ، شهید مرتضی مطهری بخش دوم از فصل دوم، عبادت و دعا موضوع:معنای قرب، ادامه اثرات عبادت مشارکت کنندگان در بحث: محمدرضا احمدی علی امیری مصطفی قائم‌پور احسان اکبری
صوت جلسه چهارم کتاب آزادی معنوی ، شهید مرتضی مطهری بخش دوم از فصل دوم، عبادت و دعا موضوع:معنای قرب، ادامه اثرات عبادت مشارکت کنندگان در بحث: محمدرضا احمدی علی امیری مصطفی قائم‌پور احسان اکبریخلاصه فصل دوم: عبادت و دعا( بخش اول و دوم ) ص ۳۹ تا ۷۴ "ان الصلواة تنهی عن الفحشا، و المنکر" : در این ایه خاصیت نماز ذکر شده است ، البته نماز حقیقی و نمازی که با شرایط و آداب صحیح صورت گرفته باشد.محال است که انسان نماز درست و مقبول بخواند و دروغگو باشد یا دلش بطرف غیبت کردن برود.
در کتاب مصباح الشریعه، از امام صادق (ع) روایت شده است که امام به فضیل فرمودند:"یا فضیل ،العبودیة جوهرة کنهما الربوبیة": یعنی عبودیت گوهری است که ظاهرش عبودیت است و کنه و نهایت و باطنش ربوبیت است.
سوال: ایا عبودیت اولش بندگی است و اخرش خدایی ؟ آیا یک بنده از بندگی به خدایی میرسد؟پاسخ: معنی ربوبیت در عرب یعنی تسلط ، خداوندگاری ،نه خدایی. فرق است بین خداوندگاری و خدایی. خداوندگاری یعنی صاحب بودن ، صاحب اختیار بودن . یعنی ما با عبادت به جایی برسیم که وقتی خداوند می خواهد کاری انجام دهد از طریق ما انجام دهد.خاصیت عبودیت و بندگی خدا این است که هرچه انسان راه بندگی خدا را بیشتر طی کند ،بر تصاحب و قدرت و خداوندگاری اش افزوده می شود.
مراحل ربوبیت:1)تسلط بر نفس: اولین اثر عبادت و اولین درجه و مرحله‌ی ربوبیت است. مسلمان باید مالک نفس خودش باشد و اختیار رفتار خودش را داشته باشد. مالک پای خودش ،شکم خودش ،عصبانیت خودش ، زبان و اراده خودش و ... .انسان که به خدا نزدیک باشد ، برخود تسلط پیدا میکند. عبادت بدون اینکه انسان را به خدا نزدیک کند عبادت نیست.
2)تسلط بر خیال و خاطرات نفس: نداشتن تمرکز به علت این است که ما بر قوه و خیال خودمان تسلط نداریم. قوه خیال ما همانند گنجشکی از این شاخه به ان شاخه میپرد."لا صلاة الا بحضور القلب" : نماز بدون حضور فلب مقبول نیست یعنی صحیح است ولی تورا به جایی نمیرساند.حضور قلب یعنی چه؟ یعنی دل حاضر باشد و غایب نباشد .
3)بی نیاز شدن روح از بدن:انسان در نتیجه تقرب به خدا میرسد به این مرحله که در عین اینکه بدنش نیازمند به روح است،روحش از بدنش بی نیاز می شود. ( قدرت تخلیه روح از جسم به صورت ارادی که البته انسان زنده است نه مرده)، البته باور به این مسائل برای مایی که در همان مراحل اولیه مانده‌ایم سخت است اما در سیره علما به این مرحله اشاره شده است.
4)قدرت تصرف در بدن خودش:مَرکب عبودیت میتواند انسان را به جایی برساند که مثلا 1 ساعت جلوی حرکت قلبش را بگیرد ولی نمیرد، با همین بدن طی الارض کند و... .
5)قدرت بر تصرف در دنیای بیرون (تصرف در تکوین)تبدیل چوب به اِژدها ،تبدیل قرص ماه به دو نیم ، احضار تخت بلقیس از یمن به فلسطین در یک چشم به هم زدن و...
نکته: کسی که هدفش از عبودیت ، رسیدن به ربوبیت و درک این مراحل باشد، کارش به جایی نمی رسد. در کنار بندگی، صاحب اختیاری میدهند نه اینکه هدف باشد.
تقوا یعنی چه؟یعنی خود نگهداری ،تسلط بر نفس.ان التقوی الله حَمَت اولیاء اللهِ مَحارِمهُ و اَلزَمَت قُلوبَهُم مَخافَتَهُ( خطبه 113 نهج البلاغه) تقوای الهی یک خاصیتش این است که انسان را از محرمات الهی نگهداری میکند و خاصیت دیگرش این است که خوف خدا را در دل انسان جایگزین می‌سازد.« یا ایُّها الَّذینَ آمنوا کُتِبَ عَلیکُم الصِّیام ... لَعلَّکُم تَتّقون »اثر روزه: تقوا (تسلط بر نفس)علامت قبولی روزه: تسلط بر نفستقوا (تسلط بر نفس) حداقل اثر عبادت مقبول است.
معنی قربة الی اللهانواع قرب:1)مکانی یا مادی(واقعی)2) وجودی یا حقیقی( واقعی)3)مجازی(مورد لطف و عنایت بودن)نزدیکی ما به خدا از نوع حقیقی یا وجودی است . یعنی خدا که کمال مطلق است ما مراتب کمالات بیشتری را پیدا می کنیم. خدا علم علی الاطلاق است ،برعلم و ایمان و بصیرت ما افزوده شود. خدا قدرت علی الاطلاق است، بر قدرت ما افزوده شود و ....
در کتاب مصباح الشریعه، از امام صادق (ع) روایت شده است که امام به فضیل فرمودند:"یا فضیل ،العبودیة جوهرة کنهما الربوبیة": یعنی عبودیت گوهری است که ظاهرش عبودیت است و کنه و نهایت و باطنش ربوبیت است.
سوال: ایا عبودیت اولش بندگی است و اخرش خدایی ؟ آیا یک بنده از بندگی به خدایی میرسد؟پاسخ: معنی ربوبیت در عرب یعنی تسلط ، خداوندگاری ،نه خدایی. فرق است بین خداوندگاری و خدایی. خداوندگاری یعنی صاحب بودن ، صاحب اختیار بودن . یعنی ما با عبادت به جایی برسیم که وقتی خداوند می خواهد کاری انجام دهد از طریق ما انجام دهد.خاصیت عبودیت و بندگی خدا این است که هرچه انسان راه بندگی خدا را بیشتر طی کند ،بر تصاحب و قدرت و خداوندگاری اش افزوده می شود.
مراحل ربوبیت:1)تسلط بر نفس: اولین اثر عبادت و اولین درجه و مرحله‌ی ربوبیت است. مسلمان باید مالک نفس خودش باشد و اختیار رفتار خودش را داشته باشد. مالک پای خودش ،شکم خودش ،عصبانیت خودش ، زبان و اراده خودش و ... .انسان که به خدا نزدیک باشد ، برخود تسلط پیدا میکند. عبادت بدون اینکه انسان را به خدا نزدیک کند عبادت نیست.
2)تسلط بر خیال و خاطرات نفس: نداشتن تمرکز به علت این است که ما بر قوه و خیال خودمان تسلط نداریم. قوه خیال ما همانند گنجشکی از این شاخه به ان شاخه میپرد."لا صلاة الا بحضور القلب" : نماز بدون حضور فلب مقبول نیست یعنی صحیح است ولی تورا به جایی نمیرساند.حضور قلب یعنی چه؟ یعنی دل حاضر باشد و غایب نباشد .
3)بی نیاز شدن روح از بدن:انسان در نتیجه تقرب به خدا میرسد به این مرحله که در عین اینکه بدنش نیازمند به روح است،روحش از بدنش بی نیاز می شود. ( قدرت تخلیه روح از جسم به صورت ارادی که البته انسان زنده است نه مرده)، البته باور به این مسائل برای مایی که در همان مراحل اولیه مانده‌ایم سخت است اما در سیره علما به این مرحله اشاره شده است.
4)قدرت تصرف در بدن خودش:مَرکب عبودیت میتواند انسان را به جایی برساند که مثلا 1 ساعت جلوی حرکت قلبش را بگیرد ولی نمیرد، با همین بدن طی الارض کند و... .
5)قدرت بر تصرف در دنیای بیرون (تصرف در تکوین)تبدیل چوب به اِژدها ،تبدیل قرص ماه به دو نیم ، احضار تخت بلقیس از یمن به فلسطین در یک چشم به هم زدن و...
نکته: کسی که هدفش از عبودیت ، رسیدن به ربوبیت و درک این مراحل باشد، کارش به جایی نمی رسد. در کنار بندگی، صاحب اختیاری میدهند نه اینکه هدف باشد.
تقوا یعنی چه؟یعنی خود نگهداری ،تسلط بر نفس.ان التقوی الله حَمَت اولیاء اللهِ مَحارِمهُ و اَلزَمَت قُلوبَهُم مَخافَتَهُ( خطبه 113 نهج البلاغه) تقوای الهی یک خاصیتش این است که انسان را از محرمات الهی نگهداری میکند و خاصیت دیگرش این است که خوف خدا را در دل انسان جایگزین می‌سازد.« یا ایُّها الَّذینَ آمنوا کُتِبَ عَلیکُم الصِّیام ... لَعلَّکُم تَتّقون »اثر روزه: تقوا (تسلط بر نفس)علامت قبولی روزه: تسلط بر نفستقوا (تسلط بر نفس) حداقل اثر عبادت مقبول است.
معنی قربة الی اللهانواع قرب:1)مکانی یا مادی(واقعی)2) وجودی یا حقیقی( واقعی)3)مجازی(مورد لطف و عنایت بودن)نزدیکی ما به خدا از نوع حقیقی یا وجودی است . یعنی خدا که کمال مطلق است ما مراتب کمالات بیشتری را پیدا می کنیم. خدا علم علی الاطلاق است ،برعلم و ایمان و بصیرت ما افزوده شود. خدا قدرت علی الاطلاق است، بر قدرت ما افزوده شود و ....
۱۹:۵۲
صوت و مکتوبات حلقه کتاب خوانی صوت جلسه پنجم کتاب آزادی معنوی ، شهید مرتضی مطهری بخش سوم از فصل دوم، عبادت و دعا موضوع:افراط و تفریط در عبادت مشارکت کنندگان در بحث: مصطفی قائم‌پور احسان اکبری
صوت جلسه پنجم کتاب آزادی معنوی ، شهید مرتضی مطهری بخش سوم از فصل دوم، عبادت و دعا موضوع:افراط و تفریط در عبادت مشارکت کنندگان در بحث: مصطفی قائم‌پور احسان اکبری
خلاصه جلسه پنجمقسمت اول
۱۵:۰۴
خلاصه جلسه پنجمقسمت دوم
۱۵:۰۴
صوت و مکتوبات حلقه کتاب خوانی صوت جلسه ششم کتاب آزادی معنوی ، شهید مرتضی مطهری بخش چهارم از فصل دوم، عبادت و دعا موضوع: اثر ایمان در اخلاق و عدالت جامعه، معنای عصمت معصومین، آثار تربیتی نماز مشارکت کنندگان در بحث: محمدرضا احمدی صادق سوچی علی امیری مصطفی قائم‌پور
صوت جلسه ششم کتاب آزادی معنوی ، شهید مرتضی مطهری بخش چهارم از فصل دوم، عبادت و دعا موضوع: اثر ایمان در اخلاق و عدالت جامعه، معنای عصمت معصومین، آثار تربیتی نماز مشارکت کنندگان در بحث: محمدرضا احمدی صادق سوچی علی امیری مصطفی قائمپورخلاصه جلسه ششم:
عبادات دو شاْن دارند.
1)از یک جهت هدفند:الف)دلیل نقلی:" و ما خلقت الجن و الانس الا لیعبدون"ب)دلیل عقلی: روح عبادت تقرب به خداست، تقرب به خدا هدف همه انسانهای هدفمند است.
2) از یک جهت مقدمه اند: سوال: چرا عبادات مقدمه و وسیله اند؟پاسخ : عصمت یعنی احساس حضور (احساس حضور معصوم دائمی است ولی احساس حضور غیر معصوم دائمی نیست)عبادات ، مارا برای احساس حضور کردن آماده می کند. عبادات ، انسان را مداوم به یاد خدا می اندازد. این تداوم و احساس حضور منجر به پیدا شدن ادب حضور می شود. سوال: عبادات چگونه مقدمه می شوند؟ پاسخ: با تربیت انسان در بعد فردی (اخلاق) و اجتماعی(عدالت)
آثار تربیتی نماز:۱- نظافت۲-رعایت حقوق اجتماعی۳- جهت شناسی (وحدت آفرینی)۴- انضباط وقت۵- مدیریت احساسات۶- ایجاد طمانینه۷- اعلام صلح و صفا با همه بندگان صالح خدا
عبادات دو شاْن دارند.
1)از یک جهت هدفند:الف)دلیل نقلی:" و ما خلقت الجن و الانس الا لیعبدون"ب)دلیل عقلی: روح عبادت تقرب به خداست، تقرب به خدا هدف همه انسانهای هدفمند است.
2) از یک جهت مقدمه اند: سوال: چرا عبادات مقدمه و وسیله اند؟پاسخ : عصمت یعنی احساس حضور (احساس حضور معصوم دائمی است ولی احساس حضور غیر معصوم دائمی نیست)عبادات ، مارا برای احساس حضور کردن آماده می کند. عبادات ، انسان را مداوم به یاد خدا می اندازد. این تداوم و احساس حضور منجر به پیدا شدن ادب حضور می شود. سوال: عبادات چگونه مقدمه می شوند؟ پاسخ: با تربیت انسان در بعد فردی (اخلاق) و اجتماعی(عدالت)
آثار تربیتی نماز:۱- نظافت۲-رعایت حقوق اجتماعی۳- جهت شناسی (وحدت آفرینی)۴- انضباط وقت۵- مدیریت احساسات۶- ایجاد طمانینه۷- اعلام صلح و صفا با همه بندگان صالح خدا
۱۹:۵۵
صوت و مکتوبات حلقه کتاب خوانی صوت جلسه هفتم کتاب آزادی معنوی ، شهید مرتضی مطهری فصل سوم، توبه موضوع: معنای روانی توبه، مهلت توبه، پایه‌های توبه، انقلاب روحی، ویژگی خاص مکتب انبیا و اولیای خدا مشارکت کنندگان در بحث: صادق سوچی احسان اکبری مصطفی قائم‌پور
صوت جلسه هفتم کتاب آزادی معنوی ، شهید مرتضی مطهری فصل سوم، توبه موضوع: معنای روانی توبه، مهلت توبه، پایه‌های توبه، انقلاب روحی، ویژگی خاص مکتب انبیا و اولیای خدا مشارکت کنندگان در بحث: صادق سوچی احسان اکبری مصطفی قائمپورخلاصه فصل سوم: توبه
ü اولین قدم برای ورود به مسیر عبودیت توبه است.ü ماهیت توبه: انقلابی درونی در راستای تعالی، رشد و حرکتü گفتن" استغفرالله ربی و اتوب الیه " بیان حالت توبه است نه خود توبه. اینکه ما روزی چندین بار میگوییم " استغفرالله ربی و اتوب الیه " نباید خیال کنیم که روزی چند بار توبه میکنیم.ü در مسیر حرکت بسوی کمال ممکن است دچار انحراف، سکون یا پسرفت شویم.ü توبه: بازگشت باید از هر سه مورد یعنی از انحراف، سکون و پسرفت باشد.
ü مبنای توبه:1)اختیار و اراده2) حرکت3) دو بعدی بودن انسان( انسانیت و حیوانیت)
ü توبه انقلاب مقامات عالیه انسانی علیه مقامات دانی است؛ انقلابی درونی از ناحیه انسان علیه خودش.ü گاهی مقامات دانی علیه مقامات عالی قیام و انقلاب می کنند: طغیانü اگر عناصر مقدس وجود انسان بکلی از کار بیفتد ، دیگر انسان توفیق توبه پیدا نمی کند.
ü انواع توبه: 1)از معصیت به طاعت( توبه عوام)
2)از ترک اولی به اولی (توبه خواص)
3) از جهت عدم توان در ادای حق بندگی( توبه انسانهای اخص)
ü توبه عکس العمل است (مانند عکس العمل برگشت توپ هنگام برخورد به زمین یا دیوار) و وقوع این عکس العمل بستگی دارد به:
شدت ضربه( شدت معصیت): هر اندازه معصیت بزرگتر باشد، عکس العمل بیشتری در روح وارد می کند.
سطح برخورد: روح پاک و ایمان مستحکم و قوی زودتر به معصیت عکس العمل نشان می دهد.
ü شرایط تحقق توبه:
ارکان توبه: 1) پشیمانی 2) عزم بر عدم بازگشت به گناه
شرط قبول: 1) حق الله 2) حق الناس
شرط کمال: 1) آب شدن گوشت حرام خوری 2) کشیدن سختی عبادت
ü زمان توبه: تا قبل از مرگ( تا قبل از لحظه معاینه)گفتیم که توبه انقلابی درونی است. در لحظه معاینه که انسان خودش را در چنگال مرگ گرفتار می بیند توبه پذیرفته نیست. علت این است که در آن لحظه وجدان منقلب نشده و قیام و انقلابی درونی صورت نگرفته بلکه از روی اضطرار، اظهار تسلیم میکند و در واقع توبه ای محقق نشده ، نه اینکه توبه هست و مقبول نیست.
ü چرا توبه انسان در دنیای دیگر مقبول نیست؟انسان میوه درخت دنیاست. همانگونه که میوه تا زمانیکه روی درخت است میتواند از امکانات آن بهره مند شود و در صورت جدا شدن از درخت امکان ارتباط با ریشه وجود ندارد، انسان نیز تا زمانیکه در این دنیاست میتواند از امکانات آن استفاده نماید که یکی از امکانات آن نیز توبه است.ü امروز روز عمل است و روز حساب نیست و فردا روز حساب است و روز عمل نیست. امام علی(ع)
یکی از مختصات و ممیزات انبیاء نسبت به سایر رهبران بشری این است که رهبران بشری میتوانند انقلابی در اجتماع بوجود آورند در حالیکه انبیا و اولیا علاوه بر این نوع انقلاب، میتوانند انقلابی در درون انسانها ایجاد کنند و بشر را علیه خودش برانگیزانند( توبه).
ü اولین قدم برای ورود به مسیر عبودیت توبه است.ü ماهیت توبه: انقلابی درونی در راستای تعالی، رشد و حرکتü گفتن" استغفرالله ربی و اتوب الیه " بیان حالت توبه است نه خود توبه. اینکه ما روزی چندین بار میگوییم " استغفرالله ربی و اتوب الیه " نباید خیال کنیم که روزی چند بار توبه میکنیم.ü در مسیر حرکت بسوی کمال ممکن است دچار انحراف، سکون یا پسرفت شویم.ü توبه: بازگشت باید از هر سه مورد یعنی از انحراف، سکون و پسرفت باشد.
ü مبنای توبه:1)اختیار و اراده2) حرکت3) دو بعدی بودن انسان( انسانیت و حیوانیت)
ü توبه انقلاب مقامات عالیه انسانی علیه مقامات دانی است؛ انقلابی درونی از ناحیه انسان علیه خودش.ü گاهی مقامات دانی علیه مقامات عالی قیام و انقلاب می کنند: طغیانü اگر عناصر مقدس وجود انسان بکلی از کار بیفتد ، دیگر انسان توفیق توبه پیدا نمی کند.
ü انواع توبه: 1)از معصیت به طاعت( توبه عوام)
2)از ترک اولی به اولی (توبه خواص)
3) از جهت عدم توان در ادای حق بندگی( توبه انسانهای اخص)
ü توبه عکس العمل است (مانند عکس العمل برگشت توپ هنگام برخورد به زمین یا دیوار) و وقوع این عکس العمل بستگی دارد به:
شدت ضربه( شدت معصیت): هر اندازه معصیت بزرگتر باشد، عکس العمل بیشتری در روح وارد می کند.
سطح برخورد: روح پاک و ایمان مستحکم و قوی زودتر به معصیت عکس العمل نشان می دهد.
ü شرایط تحقق توبه:
ارکان توبه: 1) پشیمانی 2) عزم بر عدم بازگشت به گناه
شرط قبول: 1) حق الله 2) حق الناس
شرط کمال: 1) آب شدن گوشت حرام خوری 2) کشیدن سختی عبادت
ü زمان توبه: تا قبل از مرگ( تا قبل از لحظه معاینه)گفتیم که توبه انقلابی درونی است. در لحظه معاینه که انسان خودش را در چنگال مرگ گرفتار می بیند توبه پذیرفته نیست. علت این است که در آن لحظه وجدان منقلب نشده و قیام و انقلابی درونی صورت نگرفته بلکه از روی اضطرار، اظهار تسلیم میکند و در واقع توبه ای محقق نشده ، نه اینکه توبه هست و مقبول نیست.
ü چرا توبه انسان در دنیای دیگر مقبول نیست؟انسان میوه درخت دنیاست. همانگونه که میوه تا زمانیکه روی درخت است میتواند از امکانات آن بهره مند شود و در صورت جدا شدن از درخت امکان ارتباط با ریشه وجود ندارد، انسان نیز تا زمانیکه در این دنیاست میتواند از امکانات آن استفاده نماید که یکی از امکانات آن نیز توبه است.ü امروز روز عمل است و روز حساب نیست و فردا روز حساب است و روز عمل نیست. امام علی(ع)
یکی از مختصات و ممیزات انبیاء نسبت به سایر رهبران بشری این است که رهبران بشری میتوانند انقلابی در اجتماع بوجود آورند در حالیکه انبیا و اولیا علاوه بر این نوع انقلاب، میتوانند انقلابی در درون انسانها ایجاد کنند و بشر را علیه خودش برانگیزانند( توبه).
۱۶:۰۳
۱۵:۴۴