مقدمهٔ اعمال امّ داوود (قسمت دوم)1401 / 11 / 17
شرحی بر داستان امّ داوود چرا نباید به طمع به سراغ خدا و امام برویم؟ مهمترین قسمت سفارشات امام برای روز پانزدهم رجب چیست؟ اعمال امّ داوود برای نجات داوود از حبس و زندان انجام میشود. تأویل آن زندان، دنیا و تأویل آن زندانی، اهل دنیاست. اگر کسی توفیق عمل به آنچه که امام گفته است را بیابد، فرج شخصی‌اش خواهد رسید. چرا باید مشیت خدا و اهل بیت علیهم السلام به این تعلق بگیرد که داستان آزادی داوود با وساطت مادرش باشد؟ محال است کسی بدون شناخت حضرت زهرا سلام الله علیها به آن حقیقتی که ایشان دارند، وارد فضای فرجش شود. حضرت زهرا سلام الله علیها شناسنامه ماست! هر حقیقت و هر حادثه‌ای در هندسه خلقت، پیامی در هندسه تربیت دارد. نقش امّ در اعمال امّ داوود معرفت امّ، عامل وصل سالک است، زیرا لقاء خداوند جز در آیینه تمام نمای خدا محال است و فقط از این طریق است که انسان به عرفان میرسد. چرا در اعمال امّ داوود میفرمایند سوره حمد را صد بار بخوان؟ تکرار اعمال برای این است که اتصال و ارتباط آن عمل نسبت به نفس انسان بیشتر شود و برای او وجودی شود. حمد و توحید و آیة الکرسی که از اعمال امّ داوود است، شناسنامه حضرت زهرا سلام الله علیها میباشد. تمام آنچه که در این عالم خلق وجود دارد، به فعل درآمدهٔ علم خدا، نزد مخلوق اول است، و برای به عرفان رسیدن مخلوق اول در ارتباط با ذات خدا میباشد. علم خدا ذاتی است، و معلوم، ذاتی علم است. پس معلوم برای عالِمی که علمش ذاتی باشد موجود است و عدم نیست. مبدأ آن امّی است که زایش و تولیدِ موالید از اوست. وجود مبدئی مخلوق و تا حدی نیز کیفیت و چگونگی آن مبدأ، در سوره توحید روشن میشود. آیة الکرسی هم بیانی است از جایگاه و نقش حضرت زهرا سلام الله علیها در ارتباط با ظرفی که علم و قدرت خدا را به ظهور میرساند. تا زمانی که کسی قرآن را به تمامه نفهمد، از فرج خبری نیست! چرا مشیت خدا به این تعلق گرفت که حضرت زینب سلام الله علیها روز پانزدهم رجب به شهادت برسند؟! اگر حیات انسان در راه خدا باشد، ممات او هم در راه خدا خواهد بود. ان انسانی «حیّ» است که آثار وجودی دارد و نامه عمل او باز است. یعنی هر انسانی که از خودش آثاری جاری باقی می‌گذارد، البته آن آثاری که در مسیر هدف خدا است و دین خدا را زنده میکند. منظور امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف، از اینکه میفرمایند به شیعیان ما بگویید که مرا به عمه ام زینب (س)، قسم بدهند، چیست؟! کسی که وطن خود را نشناسد، ریشه خود را نمی‌شناسد.۲۱:۴۳
اعمال امّ داوود (قسمت سوم)1401 / 11 / 17
نام های دیگر دعای ام داوود، دعای استفتاح، دعای اجابت و دعای نجات است. خدا و انسان کامل زمانی که اسم میگذارند، آن اسم نشان دهنده مسمی خواهد بود. گویی میخواهند با این اسامی به ما بفهمانند که این دعا چه قابلیت هایی دارد! قرابت و رابطه ریشه اسم استفتاح با فاتحه الکتاب که نام سوره حمد است. (استفتاح یعنی خواستن و طلب کردن فتح!) فتح به معنای گشودن است. به همین دلیل به سوره حمد فاتحه گفته میشود. ابتلائات از نظر اهل عرفان و معرفت، نه تنها دری بسته نیست، بلکه فاتحه و کلید است. فرج یعنی تکامل و از مرحله کودکستان وارد آخرت شدن. دعای استفتاح که امام صادق علیه السلام آن را به امّ داوود تعلیم میدهند، برای عموم شیعیان در تمام مراتبشان کاربرد دارد، زیرا العطیات بقدر القابلیات. بلا جز مخصوص دوستان خدا نیست؛ البلاء للولاء خداوند با حادثه ها با ما سخن میگوید. یعنی، مثلا اجازه میدهد نتایج اعمال خطای ما به سر ما بیاید. استفتاح یعنی طلب فتح و گشوده شدن و جز با در دست داشتن کلید (فاتحه) محال است. فاتح صفتی است برای شخصی که می‌گشاید. امّا مفتاح شیء است و به کلید مفتاح می‌گویند. نام دیگر دعای ام داوود، دعای اجابت (به معنای جواب دادن) است. محال است کسی این دعا را بخواند و جوابی دریافت نکند. نام دیگر دعای ام داوود، نجاح است. نجاح یعنی به آسانی و با سهولت پیروز شدن. داوود با اراده اعجازی امام به سهولت نجات پیدا کرد. فرق زندگی دنیایی با زندگی آخرتی حی بودن خداوند در دل خود تمام کمالات را دارد. زیرا موجودی تا حی نباشد، نمیتواند عالم و قادر و.. باشد. (لذا، حیّ، أم الصفات است.) الَّذِی لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیْءٌ، یعنی: هیچ کس مانندِ مثل او نیست. (یعنی آیینه تمام نمای خداوند که مثل و نمونه اوست، مانندی ندارد.) در جمله شَهِدَ اللّٰهُ أَنَّهُ لَاإِلٰهَ إِلّا هُوَ، خداوند شهادت داده است که همانا او، الهی است که الهی بجز او نیست. شهادت دادن خدا مانند ما زبانی و با لفظ نیست. پس این آیه باید مصداق داشته باشد. (اثبات اینکه در این فعل که شهادت بر خودش است، آنچه که از این فعلِ خدا به وجود می‌آید، باید معرّفی کنندهٔ تام او باشد، زیرا خداوند با این فعل، یعنی ایجاد این مخلوق، میخواهد به خودش شهادت بدهد.) والملائکه و اولوالعلم یعنی انسانهای کاملی که چون به معرفت آن فعل خدا رسیده اند، میتوانند به آن شهادت دهند. منظور از وَالْمَلائِکَةُ وَأُولُو الْعِلْمِ چه کسانی هستند؟ جمله قائِماً بِالْقِسْطِ یعنی خداوند ذاتی است که قائم میباشد. (قائم یعنی کسی که به دنبال پیاده کردن هدفی است.) قسط، عدالت محقق شده است. وقتی عدالت اجرا شود، مصداق آن قسط است. عدالت یعنی اجرای امور براساس علم الهی یعنی هر چیزی در جای خودش قرار بگیرد. ذات خدا علم است. علم خدا وقتی در ظرف بینهایت مخلوق اول به ظهور میرسد، در واقع قسط محقق میشود. (لولا فاطمه لما خلقتکما) اللّٰهُمَّ لَکَ الْحَمْدُ، آن کس که تجلی مقام حمد است، آیینه تو است. مَا فَوْقَ السَّماواتِ الْعُلیٰ، یعنی خارج از عالم خلق معنای لَکَ در این دعا، یعنی تمام اینها برای رسیدن به تو است. تعلیمات امام از جنس تعلیمات ما نیست، زیرا امام بر نفوس احاطه دارد. پس اگر کسی با توسل به امام حی، سخنان ایشان را بخواند و خود را تسلیم امام کند، امام میتواند روی نفس او کار کند. منظور از ملائکه، شاگردان و انسان های عالمی هستند که به علم ما آل محمد رسیده اند و مالک شده اند. ملک ابزاری در دست خدا و انسان کامل است. پس انسان هایی که علم الهی دارند توانایی دارند که ابزاری را که خدا بکار میزند را بکار بزنند. چرا استاد میفرمودند روح کلی عالم آنجا که با ملاک الهی بکار زده میشود، ملک نامیده میشود. انسانهای کامل با هم طوری در توحید هستند که وقتی فعل و حرکتی در این عالم میخواهد رخ دهد، گویی یک نفر آن را انجام میدهد. ملائکه اطوار روح کلی عالم هستند، یعنی ابزار روح کلی عالم در دست یک فاعل که با آن کارهای مختلف انجام میدهد. در حدیثی میفرمایند منظور از ملائکه در تنزل الملائکه و الروح، مالکان علم ما هستند. جبرئیل یعنی هدایت یک انسان در حال تکامل به وسیله انسانهای قبل از خودش که هادی هستند. چرا استاد میفرمایند ظهور یکی از ائمه علیهم السلام ظهور همه آنهاست؟ منظور از مطاع در جمله وَالْمُطاعِ فِی سَمَاوَاتِکَ کلمات خدا، علمِ به ظهور رسیده خداست. اهل طاعت کسانی هستند که جز مطابق با علم خدا قدم برنمیدارند، یعنی اهل صراط مستقیم. میکاییل از ریشه کَیل و واسطه فیض است.۲۱:۵۸
ادامه نکات قسمت سوم اعمال امّ داوود1401 / 11 / 17
عرش = علم خدا حامل عرش کسی است که میتواند علم را بفهمد. در جمله الْوَجِلِ الْمُشْفِقِ مِنْ خِیفَتِکَ، کلمه وجل، قلبی است که از شدت عظمت میلرزد. کلمه مشفق، کسی است که نگران چیزی است. دعای ام داوود به ما میفهماند که از تصورات افسانه ای در مورد ملائکه خارج شوید، زیرا ملک آینده شماست!۲۱:۵۸
مقدمه‌ای در باب اهمیت ماه رجب ۲۳ / دی / ۴۰۲
پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم میفرمایند: «رَجَبٌ شَهرُ الاِستِغفارِ لِأُمَّتي، أَكثِروا فيهِ الاِستِغفارَ، فَإِنَّهُ غَفورٌ رَحيمٌ»رجب، براى امّت من، ماه آمرزش خواستن است. در آن، بسيار آمرزش بخواهيد كه او آمرزگارِ مهربان است.سه کلمه «اُمت، اُم و امام» چه ارتباطی باهم دارند؟ام به معنای ریشه و مبدأ است و از جهت دیگر به معنای مقصد نیز میباشد.هر کلمه‌ای یک مفهوم، و یک یا چند مصداق دارد.مفهومِ یک کلمه، در ذهن ماست، اما مصداق آن، نمونه‌ای بیرون از ذهن انسان است.کلمه اُم از جهت مفهومی، مبدأ و ابتداست، اما از جهت مصداقی، در مقصد به دست می‌آید. هدف، از جهت مفهومی، اول است.وقتی به هدف برسیم، غایت در انتهای خط قرار دارد، اما به شکل مصداقی.پس هدف هم در ابتدای راه، و هم در انتهای راه وجود دارد. در ابتدای راه، هدف، به شکل مفهومی وجود دارد، اما در انتهای راه، به هدف خواهیم رسید.تا زمانی که آگاهی از چیزی وجود نداشته باشد، مصداق پیدا نمی‌کند و به دست نمی‌آید.اُم از جهتی مبدأ و از جهتی مقصد است.کسی که تعلیم میدهد و ما پشت سر او حرکت می‌کنیم، اَمام است.امام کسی است که ما را به ام میرساند.امت، آن فردی است که برای رسیدن به هدف، طابق نعل بالنعل از امام پیروی میکند. (امت کسی است که امام خود را شناخته است.)پیامبری که مولا را به امامت بشناسد، یعنی در درون به تجهیزات وجودی امام رسیده است.یتیم واقعی کسی است که امام خود را نمی‌شناسد.غفلت یعنی توجه ما به غیر خدا جلب شود. کسی که فکر میکند در دنیا باید انتظار راحتی داشته باشد، دنیا را نشناخته است و سخت در اشتباه است. لازمه امت پيغمبر بودن، گم نکردن هدف و امام است.زمانی دنیا بد است که موجب شود آن را هدف قرار دهیم. در صورتی جزو امت پيغمبر محسوب می‌شویم که دنیا برای ما هدف نباشد.استغفار، طلب غفران است، به معنای رفع نواقص وجودی.چرا با وجود انجام اعمال عبادی، باز هم در عمل، خطا می‌کنیم؟ذنوب یعنی خطاهایی که از روی عجز و ناتوانی است.نشانه اینکه یک فعلی، ذنب است یا عصیان، چیست؟اگر بعد از انجام عمل خطا، بلافاصله پشیمان شویم و نزد خدا شرمسار باشیم، آن عمل ذنب است.اگر در ابتدای راه، هدفمان همان هدف الهی باشد، اما در عمل، لغزش داشته باشیم، هنوز نفسمان خیلی فاصله دارد، تا به مقام نفس مطمئنه برسد، اما در نفس لوامه هستیم، زیرا نفس لوامه است که سرزنش میکند.ملت، افرادی هستند که با یکدیگر هم مرز هستند. ملیّت، بیرون از وجود ماست و هیچ ارزشی ندارد. ملیّت وسیله و مرکبی است تا ما جزو امت شویم.امت افرادی هستند که با یکدیگر هم هدف می‌باشند.پیامبر میفرمایند: اگر جزو امت من شدی، یعنی با من هم‌سو و هم هدف شده‌ای.استغفار شامل حال کسی میشود که اُم و هدف را پیدا کرده باشد و آن را بخواهد.رسیدن به هدف، در درون وجود انسان است.ماه مبارک رجب، ماه استغفار است و فرموده‌اند در آن زیاد استغفار کنید، اما چرا؟استغفار یعنی طلب رشد.جهل و نادانی ما، باعث گناه میشود. پس درون انسان اگر آباد شود، رشد بیشتری پیدا میکند. و هر کسی جدیّت بیشتری داشته باشد، برایش زودتر رخ می‌داد.تربیت، از جنس خلقت است.اگر انسان خود را به خدا بسپارد، خدا او را تغییر خواهد داد.امر و نهی خداوند دو روی یک سکه هستند و هر دو باید باهم در وجود ما اتفاق بیافتد، تا تولد دوم برایمان رخ دهد.(پس استغفار یعنی تولد دوم)اُمت کسی است که باید یک اِمام داشته باشد. اِمام کسی است که او را اَمام خود قرار دهیم. یعنی امر و نهی او را مو یه مو، همانطور که او میگوید انجام دهیم.۴۰۲ / ۱۰ / ۲۳
۳:۲۷
امیر المؤمنین علیه السلام میفرمایند: رجب ماه من است، شعبان ماه پیامبر است، و رمضان ماه خداست.پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم میفرمایند: رجب ماه من است، شعبان ماه امت من، و رمضان ماه خداست.پیامبر انسانی است از اولاد آدم و حوا، اما امیرالمؤمنین علیه السلام از انسانهای تکامل یافته عوالم قبل هستند. رجب، ماه من، شعبان ماه پیامبر، و رمضان ماه خداست، یعنی پیامبر انسانی مانند شما بود که شهرالله وجود امام خود را شناخت.کسی که در ماه رجب، امام خود را نشناسد، استغفار برایش رخ نمی‌دهد.لازمه ماه رجب چیست؟این سه ماه، فصل تولد دوم انسان است. اگر بخواهیم تولد دوم برایمان رخ دهد، باید طوری پشت سر امام باشیم که تبدیل به انسان کامل شویم.پیامبر پشت سر امام خود حرکت می‌کنند و به نقطه‌ای می‌رسند که وجود ایشان، انشعاب بزرگی از علم و معرفت برای بقیه میشود.اینکه میفرمایند: ماه مبارک رمضان، ماه خداست، یعنی همانطور که خداوند غیب، عزیز و عزّت بخش است، انسان کامل نیز وقتی در سیر تکاملی با لیله القدر روبرو میشود، خودش مجهول القدر و غیب خواهد شد. برای چه کسی در ماه رمضان دست شیطان بسته میشود؟کسی که بخواهد و تلاش کند، یعنی کسی که امر و نهی خدا را جدّی بگیرد، در این صورت خداوند برای او از رحمانیّت به سمت رحیمیّت می‌رود.اگر کسی این سه ماه را برای رشد و تعالی جدّی نگیرد، مانند فرد تشنه و گرسنه‌ای است که بر سر سفره رنگینی نشسته و با همان گرسنگی ادامه میدهد.مسیح به این دلیل مسیح ناميده شد که خداوند بدون عوامل طبیعی او را ساخت، و تربیت او، به وسیله مسح امیرالمؤمنین علیه السلام بود.چرا سه ماه رجب و شعبان و رمضان، پشت سر هم هستند؟زیرا از این طریق نفس، رنگ و شکل می‌گیرد.انسان باید رنگ سبقه الله به خود بزند.هر کجا هستیم باید در حال ارتباط گرفتن با خدا باشیم.اینکه مولا میفرمایند: شعبان ماه پیامبر است و پیامبر میفرمایند: شعبان ماه امت من است، یعنی اگر بخواهید و جدّی بگیرید، در ماه رجب بار خود را می‌بندید، یعنی در وجود خود بار بهشت را می‌بندید.بزرگ‌ترین حرم خدا، قلب انسان مؤمن است.خداوند می‌فرماید: قلب انسان مؤمن، بین دو انگشت من است، یعنی اگر امر و نهی خدا را جدی گرفته باشیم و آن به آن استغفار داشته باشیم، در این صورت خداوند برای بنده‌اش غفور و رحیم است، پس مشمول رحیمیّت خدا میشود.توبه در دل خود سه مرحله دارد؛هر یک از این سه مرحله اگر نباشد، توبه، واقعی نیست و نتیجه نمی‌دهد.ا. مرض خود را بشناسیم، یعنی خود را به عجز و ناتوانی بشناسیم.۲. طبیب خود را بشناسیم.کسی که امام خود را نشناخته باشد، به دنبال سراب می‌دود.(کسی که جایگاه امام را نشناسد، طبیب شناس نشده است.)۳. بعد از شناخت، باید به سمت طبیب حرکت کنیم و از آن به بعد، طبق دستور و نسخه او زندگی کنیم، یعنی هم توسّل به او، و هم آگاهی از نسخه‌هایی که پیچیده است. (این توبه، توبه حقیقی است.)ماه رجب، ماه طلب مغفرت است. مغفرت یعنی رفع نواقص، و این نیازمند طبیب است، (طبیبی غفار)چرا پیامبر ماه شعبان را، ماه خودشان اعلام کردند؟ پیامبر با مقام امامت‌شان، تأویل رجب هستند. و با مقام رسالتشان، تأویل شعبان. رجب، ماه ولایت و امامت است. امام، آینده ماست، یعنی اگر به او خود را تفویض کنیم، ما را به کمال میرساند، تا جایی که خود طبیب شویم.پس بین این سه ماه مبارک، رجب که اولین است، فرصتی است برای شناختن غایت. غایت، از جهتی در مبدأ و از جهتی در مقصد است.در مبدأ شناخت ما از غایت، به نحو اجمالی است (نقش دنیایی امام) و در مقصد بنحو دقیق و درست. انسان در ماه مبارک، باید به این نقطه از ایمان و کمال برسد، که دیگر خودیّتش در وضعیّت غیب محض قرار بگیرد. آن حقیقت و نقش آخرتی انسان کامل، نزد خداست و کسی جز خدا و دیگر انسانهای کامل نمی‌دانند. پیامبر میفرمایند: یا علی، کسی بجز من و خدا تو را نمی‌شناسد. و تأویل غیب بودن امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف همین است. در واقع امام‌ها با هر دو نقششان برای ما معرفی شده‌اند: دنیایی و آخرتیو امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف، معرفی کننده نقش حقیقی همه امام‌ها هستند (و آینده ما).و به همین دلیل در برخی روایات، تأویل لیله القدر، پیامبر هستند.حقیقت وجودی پیامبر، مقام آسمان هشتم است، که با لیله القدر ملاقات میکند و وجودش آیینه‌ای برای لیله القدر میشود. حدّ وجودی ما، به قدری عظمت دارد که پایانی ندارد و الی الابد زندگی خواهیم کرد.۴۰۲ / ۱۰ / ۲۳
۱۳:۳۰
قسمت اول، احیاء شب لیله الرغائبموضوع: تأویل لیله الرغائب ۲۹ / دی /۴۰۲
انسان کامل شدن، فقط با دانستن ظاهر دین ممکن نخواهد شد.ارتباط لیله القدر با لیله الرغائب شب آرزوها با لیله الرغائب هیچ ارتباطی ندارد، و مفهوم لیله الرغائب کاملاً برعکس چیزی است که مردم تصور می‌کنند.رغائب، جمع مکسر است از رغیبه.رغبت داشتن به معنای حالتی در انسان است که تمایل و اشتیاق نسبت به یک چیز، موجب شود که بقیه امور از چشم او بیافتد. پیامبر میفرمایند: از اولین شب جمعه در ماه رجب غافل نشوید؛ زیرا شبی است که فرشتگان آن را "لیلة الرغائب" می‌نامند. این نامگذاری به این جهت است که هنگامی که مقداری از شب گذشت، هیچ فرشته‌ای در آسمان‌ها و زمین نمی‌ماند، مگر اینکه در کعبه و اطراف آن جمع می‌شوند.تأویل ملائکه، انسانهای کامل هستند، یعنی انسانی که قول و فعل و عملش، با ملاک الهی انجام میشود.فرشتگان اولین جمعه ماه رجب را لیله الرغائب ناميده‌اند، پس مشخص میشود که کسانی ارزش این شب را می‌فهمند که رغبت و اشتیاق در آنها وجود دارد، اما رغبت به چه چیزی؟چرا اولین شب جمعه ماه رجب، لیله الرغائب نامیده شد؟سه ماه رجب، شعبان و رمضان، فصل خودسازی است.خودسازی با رجب آغاز میشود، و با لیله القدر به پایان میرسد.ماه رجب یعنی ماهی که ریزش باران رحمت در آن فراوان است.لیله الرغائب به معنایی این نیست که یک نفر آرزوهایش را مطرح کند!رغیبه صفت انسان‌هایی است که از شدت اشتیاق برای لقاء و معرفت و قرب الی الله، از خواب و خوراک افتاده‌اند و دیگر هیچ چیزی جز خود خدا، حال آنها را خوب نمی‌کند.«إِلهي هَب لي کمالَ الإِنقِطاعِ إِليک»، زبان حال انسانی است که به چنین رغبتی رسیده و صفت رغیبه به او تعلق می‌گیرد.رغائب به معنای انسانهای وارسته و عاشق و شیدایی است که به مرحله‌ای رسیده‌اند که رغبت وجودی‌شان نسبت به معرفت خدا، به قدری شدت گرفته که از غیر او رویگردان هستند.برای فهم تأویل قرآن، ما محتاج و نیازمند به معصوم هستیم.قرآن می‌فرماید: تأویل این کتاب، نزد راسخون فی العلم است. خورشيد وجود انسان، عالِمی است که وجود دارد.لیل وجود ما، وضعیتی است که وجود ما تاریک است، یعنی جهل.نهار وجود ما، وضعیتی است که وجود ما با علم روشن شده است.تأویل قرآن، به انسانهای کامل برمی‌گردد.چرا اولین شب جمعه، در اولین ماه از فصل رویش انسان، شب لیله الرغائب است؟جمعه روزی است که همه مؤمنین منتظر آمدن منجی هستند.جمعه از جمع می‌آید و در این روز همه منتظر آمدن امامی هستند که بشریت را برای حسابرسی یکجا جمع کند.امام زمان علیه السلام کسی هستند که بشريت را در مسیر حرکت تکاملی وارد افق جدیدی می‌کنند.شرط ظهور، غربال شدن مردم است.غربال یعنی عملی که مرغوب را از نامرغوب جدا میکند.مرغوب کسی است که رغیبه صفت او باشد، و جز خدا طلب نکند.این دو شجره، باید از هم جدا شوند و این امر در آخرالزمان اتفاق می‌افتد.جمعه در تأویل روزی است که انتظار آمدن منجی و نجات‌بخش را داریم. امام زمان علیه السلام می‌آیند، تا قیامت برپا کنند، پس قیام ایشان قیامت است.دوره یازده امام، دوره تقیه است، چون دوره دنیاست، یعنی دوره مهلت و فرصت برای انسان‌هاست.قرار نیست که پیامبر با فتح مکه، تقیه را بشکنند، به همین دلیل با اینکه می‌دانند ابوسفیان منافق است و برای موقعیت خودش شهادتین میگوید، اما چون مأمور به تقیه هستند، از او می‌پذیرند.تا زمانی که دوره دنیا جاری است، قرار نیست دست شیطان بسته شود.پس امام، مأمور خداست و خوب می‌داند که مأموریتش تقیه است. ائمه علیهم السلام برای تربیت مردم، دائما خود را اندازه مردم می‌کردند.بیعت از روی تقیه ايرادی ندارد، به همین دلیل میفرمودند: بر ذمه همه ما بیعتی است از حاکمان.اگر قرار باشد امام زمان علیه السلام باز همان تقیه را ادامه بدهند، تا وقتی که دوباره او را شهید کنند، پس این ظلم به بشریت است.در احاديث آمده است که امام زمان علیه السلام در یک شب یعنی در یک زمانِ خیلی کوتاه، به کل عالم سیطره پیدا می‌کنند و فرشتگان از پشت سر و پیش رو حمایت کننده ایشان خواهند بود. در دوره او، اموات زنده خواهند شد و می‌دانیم اموات در قیامت زنده میشود، پس قیام ایشان قیامت است.حکمت برپایی قیامت چیست؟با برپایی قیامت، اتفاقی در عالم می‌افتد که یک حقیقت بزرگ برای همه آشکار شود، حقیقتی که ظرف دنیا، گنجایش آن را ندارد.انسان کامل باید ظرفی که برای آن حقیقت مناسب است را فراهم کند، یعنی وضعیتی که اکنون داریم را تغییر دهد. تغییری که به وسیلۀ آن، انسان از سطح طبیعت عبور کند و به ماوراء طبیعت برسد و این اتفاق به دست امام زمان علیه السلام رخ میدهد.۴۰۲ / ۱۰ / ۲۹
۱۱:۴۲
فرق دنیا و آخرت این است که در دوره دنیا، انسان در مُشت طبیعت قرار دارد.حاکمیت طبیعت برای انسانی است که در مرحله کودکستان است، اما آن حقیقتی که باید آشکار شود، از جنس ماده و طبیعت نیست، و زندگی مادی، بستر مناسبی برای رسیدن به آن ماوراء نیست و نه تنها انسان را به آن حقیقت نمی‌رساند، بلکه حجاب و مانع و دست و پا گیر و غفلت زا است و انسان را اسیر و تنبل میکند.همان طبیعتی که اگر انسان پی ببرد که ماوراء طبیعه‌ای وجود دارد، تدریجاً وسیله و مرکبی میشود، برای رسیدن به ماوراء طبیعت. سرّی که باید آشکار شود، خداوند است که غیب و ماوراء ماده است.همه انسان‌ها بالفطره می‌فهمند خدایی هست، اما فقط هستی خداوند را می‌فهمند، و چیستی آن را درک نمی‌کنند، زیرا چیستی خدا یک راز و سرّ در طبیعت است.اگر خداوند دارای شعور و آگاهی است، حتما یک رازی برای معرفی خودش دارد. اما اگر انسان سال‌ها هم تفکر کند، هرگز نمیتواند حقیقت را به وسیله عقل کشف کند، زیرا عقل قاضی است نه کاشف.قاضی یعنی کسی که وقتی مدارک را در مقابل او میگذارند، او بررسی کرده و قضاوت میکند.خداوند به وسیله انبیاء، حقایق را مطرح کرده است و در مقابل عقل ما که قاضی است گذاشته، پس ما باید بخوانیم تا بدانیم.میفرمایند: یک ساعت تفکر از هفتاد سال عبادت بهتر است، اما تفکر به چه معناست، و با انجام چه کاری می‌توانیم مطمئن شویم که عملی که انجام می‌دهیم، نامش تفکر است؟عقل قاضی است و کاشف نیست. پس ضرورت دارد، متونی که از جانب آن سرّ و راز نهفته در ماوراء طبیعت (غیب محض) است را بخوانیم تا بدانیم حق و باطل چیست؟!هیچ چیزی در زندگی نیست که دعا برای آن نیامده باشد، به این دلیل که میخواهند به ما بفهمانند که اگر این نکاتی که به شما در این متون ارائه می‌دهیم، در دستتان نباشد، نمی‌توانید به حق واصل شوید. دعاها نقشه گنج است.تمام مجهولات در قرآن و کلام معصوم نهفته است.رغبت در لیله الرغائب، نسبت به چه کسی باید به‌وجود بیاید؟چه کسی را باید ببینیم که بتواند خدا را به تمامه و کامل به ما معرفی کند؟در سجده بعد از دوازده رکعت نماز لیله الرغائب، می‌گوییم «سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلَائِكَةِ وَ الرُّوحِ»،این رب که پرورش رساننده است، همان لیله القدر میباشد.«سُبُّوحٌ» یعنی حقیقتی که انتهای تسبیح، و اوج منزه دانستن، حق اوست. «قُدُّوسٌ» یعنی کسی که تأویل لیله القدر است، و همگی با ربوبیت او فطم می‌شوند.فطم یعنی به ثمر رساندن.«اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ النَّبِیِّ الْأُمِّیِّ وَ عَلَی آلِهِ»،امام باقر علیه السّلام میفرمایند: پیامبر به این دلیل امّی ناميده شده که اهل ام القری بوده است.مکه به این دلیل ام القری است که مانند انگشتری است که به نگین آن ارزش پیدا میکند.تأویل کعبه و بیت الله، حضرت زهرا سلام الله علیها است.پیامبر به ایشان امّ ابیها میگوید و امّی بودن پیامبر، منسوب بودن به ایشان است، یعنی به سرزمین وجود کسی که تأویل ام القری است و در این عالم مقام امیّت دارد.با این جمله که میفرمایند: «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ النَّبِیِّ الْأُمِّیِّ»، میخواهند امیت و ام ابیها بودن حضرت زهرا سلام الله علیها را یادآوری کنند.صلوات یعنی خدایا ما را وصل کن به شجره مبارک محمد و آل محمد.ما همان درخت ضعیفی هستیم که باید با پیوند خوردن به شجره وجود پیامبر قوی شویم.وقتی می‌گوییم خدایا مرا وصل کن به حضرت رسول یعنی به مقامی که ایشان رسیده من هم برسم.صلوات دعای پیوند خوردن شجرۀ بی‌بارِ من، به شجره با برکت حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم است.در این صلوات می‌گوییم «النَّبِیِّ الْأُمِّیّ»،منظور از نباء عظیم، ولایت امیرالمؤمنین علیه السلام است.نبی یعنی کسی که نباء را می‌داند، یعنی باخبر شده است، یعنی کسی که ولایت مولا به او معرفی شده است.پیامبر شجره بابرکت شد، اما در دامن ام و با سقایت ساقی کوثر.۴۰۲ / ۱۰ / ۲۹
۱۱:۴۲
خداوند هیچ ذبحی جز خودمان، از ما نمی‌خواهد!!انسان باید خودیّت و عقل و فهم خود را تعطیل کند.ما سنگینی گناهان خود را بیشتر از رأفت و رحمت و عفو خدا حس می‌کنیم. نماز کلاس درس است. اگر انسان در نمازها عمیق شود، در همان حالات نماز، طوری او را تربیت می‌کنند که وقتی بعد نماز میگوید خدایا مرا وصل کن به پیامبرت که نباء عظیم و ام حقیقی را شناخت، وقتی سر بر سجده بگذارد، خواهد فهمید که در مقابل چه کسی سجده میکند؟!رغائب یعنی انسان‌هایی که به آن مرحله رسیده‌اند که جز خدا و امام نمی‌خواهند.تا وقتی این رغائب پیدا نشوند، امام زمان علیه السلام نمی‌آیند. باید مقصد شناس شوند و نقش حضرت زهرا سلام الله علیها را بدانند.این افراد در جامعه بشری ناشناس می‌شوند، اما یک ویژگی در وجودشان است و آن اینکه از وضعیت دنیایی تدریجا خارج می‌شوند.این افراد به دلیل رغبتی که به امام دارند، از خواب و خوراک افتاده‌اند، هر کجا که می‌روند در حال تقیه هستند.و تمام شرایط دنیا، برایشان مرکبی است که به مقصد برسند.۴۰۲ / ۱۰ / ۲۹
۱۱:۴۳
قسمت دوم، احیاء شب لیله الرغائبموضوع: قسمت اول، شرح تأویلی دعای ناحیه مقدسه هر روز ماه رجب۲۹ / دی / ۴۰۲
«اللٰهُمَّ إنّى أسألُك بِمَعانى جَميعِ ما يدعوك بِهِ وُلاةُ أمرِك»خدایا از تو می‌خواهم معانی جمیع دعاهای کسانی که دارای امر تو هستند و تو آنها را مأمور کرده‌ای.منظور از «وُلاةُ أمرِ»، انسانهای کامل هستند.«المَأمونونَ عَلىٰ سِرِّك»، و آنها امین هستند برای سِرّ تو.راه رسیدن به آن سِر، همان چیزهایی است که آنها خواسته‌اند.کسی که از یک معبر پر خطر میخواهد عبور کند، عاقلانه این است که دست خود را به دست یک راه‌بلد بدهد، و طابق نعل بالنعل پشت سر او حرکت کند.آن معبر پر خطر، بیابان دنیاست. مفازه به بیابانی می‌گویند که صعب العبور است. فائز به کسی می‌گویند که از آن عبور کرده است. این دنیا همان معبر پر خطر است.انسانی که این نکته را بفهمد، میگوید خدایا من قدم به قدم به تو محتاجم. باید به جای اینکه با زبان خودمان، به شکل کودکانه و توأم با جهل، دعا کنیم، به سراغ دعاهایی برویم که خودشان به ما آموخته‌اند. امین سِر شدن یعنی کسی که به مرحله‌ای رسیده که خداوند سِرّ خود را برای او آشکار میکند.پس اگر پشت سر او برویم، از این مسیر صعب العبور به راحتی عبور می‌کنیم و فائزه می‌شویم. آن سِرّ، به حضرت زهرا سلام الله علیها برمی‌گردد. (اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی فاطِمَة وَ اَبیها وَ بَعْلِها وَ بَنیها وَ سِرِّ الْمُسْتَوْدَعِ فیها بِعَدَدِ ما اَحَاطَ بِهِ عِلْمُکَ)ولایت تکوینی یعنی آنچه که تکوین پیدا کرده است. امام زمان علیه السلام با این جملات به ما می‌فهمانند که چه چیزهایی می‌توانید از خدا بخواهید که اکنون بالقوه است، اما میتواند بالفعل شود. پس این دعا، دعای انسان کامل شدن است. «المُستَبشِرونَ بأمرِك»،مستبشر یعنی طلب این را دارد که شاد شود و شادی کند.یک مسافر در چه صورت خوشحال میشود؟وقتی که به مقصد برسد، به همین دلیل می‌فرماید: «بأمرِك».امر به معنای فرمان نیست، در تأویل یعنی عالم امر، یعنی کسی که تأویل لیله القدر است و همان مخلوق اولی است که همه حقایق در وجود او قرار گرفته و اُم است.«الواصِفونَ لِقُدرَتِك»،انسان کامل کسی است که وصف کننده قدرت خداست.يعنی با عمل و و موجودیتش، تماما وصف قدرت خداست، به همین دلیل انسان کامل می‌فرمايد: «بنا عرف الله»، یعنی تو هم باید به مرحله‌ای که ما هستیم برسی، تا وجودت وصف کننده صانعت شود.«المُعلِنونَ لِعَظَمَتِك»،کسانی که عظمت تو را آشکار می‌کنند.عظمت به معنای بینهایت بودن است.انسان کامل چگونه میتواند بینهایت بودن خدا را آشکار کند، در حالی که خودش ذاتا محدود است؟انسان با ظرف وجودش نمیتواند بینهایت بودن خدا را آشکار کند، اما با بقای وجودش میتواند. امام زمان علیه السّلام با این جملات، آدرس گنج را دست ما داده و مقصد را معرفی کرده‌اند.«أسألُك بِما نَطَقَ فيهِم مِن مَشيتِك»،«بِما نَطَقَ» به معنای گفتن تئوری نیست. مشیت خدا که مخلوق اول خدا، و ظرف علم خداست، چگونه تعلیم دید؟معلمش خداست. معلم که خدا باشد، حقیقت را می‌آفریند و فقط اسم آن را نمی‌آورد. (یعنی تمام آنچه که در کل مجموعه آفرینش هست و نزدیک به بینهایت است و ادامه دارد و هستی‌های علم نوع چهارم خداوند)این گفتن خدا، از جنس گفتن ما نیست، بلکه از جنس هستی بخشی است (کن فیکون)، یعنی بلافاصله که او اراده به ایجاد کند، هستی پیدا میکند. آنچه که راجع به انسانهای کامل گفته میشود، یعنی آنچه که انسانهای کامل را انسان کامل میکند، «مِن مَشيتِك» است. (و این همان فرق عدد با مبدأ است.)۴۰۲ / ۱۰ / ۲۹
۱۱:۴۵
«فَجَعَلتَهُم مَعادِنَ لِكلِماتِك»،کلمه خداوند، مخلوق خداست.معادن، جمع معدن است. معدن یعنی جایی که از آن استخراج میشود و تمام نمی‌شود.بهشت انسان کامل، سیب و گلابی نیست، بلکه ایشان در مرحله بهشت رضوان هستند و علم آنها، مساوی با علم خداست. کسی که علم به دست می‌آورد، اگر نتواند آن را بکار بزند، بیهوده است.کسی که به علم الهی برسد، معدِن کلمات خدا میشود، یعنی بهشت انسان کامل در آسمان هشتم این است که کار خدایی کند، و باذن خداوند برای او، آدم و حوایی خلق میشود.«و أركاناً لِتَوحيدِك»،ارکان جمع رکن است، یعنی پایه و اساس.خدایا تو آنها را به عنوان رکن قرار دادی، تا توحید با تو محقق شود.ما امنیت و سکون و آرامشی که در توحید هست را نچشیده‌ام، که به کثرت دل خوش کرده‌ایم!!(نجات از کثرت و رسیدن به توحید، به وسیله آنهاست.)«و آياتِك»،آنها آیات و نشانه‌های تو هستند.«و آياتِك وَ مَقاماتِك الَّتى لا تَعطيلَ لَها فى كلِّ مَكانٍ»،آنها در جایگاهی هستند که جایگاه تو است، و نقطه‌ای از آفرینش نیست که آنها در آنجا نباشند.انسان وقتی کامل میشود، وضعیت جسمش چگونه خواهد بود؟سه بُعد جسم، روح و نفس، سه بخش سازنده و قوام بخش وجود انسان است، و هر کجا اسم انسان باشد، باید همین هندسه را داشته باشد.انسان وقتی کامل میشود، جسمش هم متحول خواهد شد، چون همیشه باید مَرکب، برای کسی که میخواهد سوارش شود مناسب باشد.در این جملات، امام زمان علیه السلام برای ما روشن می‌کنند که قرار است در چه جایگاهی قرار بگیریم.اجر یعنی جاری شدن اثرات یک عمل، در وجود انسان.«لا فَرقَ بَينَك و بَينَها إلّا أنَّهُم عِبادُك و خَلقُک»،هیچ فرقى بین تو و ائمه معصومین علیهم السّلام نیست، مگر اینکه آنان شاگرد و مخلوق تو هستند.یعنی خدایا در اسماء و صفات، بین تو و آنها فرقی نیست، زیرا با تو به توحید رسیده‌اند، اما در ذات، آنها مخلوق هستند، و تو خالق. آموزه‌های ما تحت تأثیر هر کسی که باشد، ما عبد او خواهیم بود.عبد یعنی کسی که فقط و فقط از خدا می‌آموزد، (ایاک نعبد).کسی که چنین حالی پیدا کند، جزو رغائب میشود.«فَتقُها وَ رَتقُها بيدِك»،یعنی اگر آنی (انسانهای کامل) رابطه‌شان با تو قطع شود، دیگر هیچی نیستند.تأویل «ید»، امیر المؤمنین علیه السّلام هستند. به دلیل شأن خاص امیرالمؤمنین علیه السّلام، در ارتباط با ایشان میفرمایند: (تا ابد) هر کس خود را با این لقب معرفی کند، دروغگو است.ایشان جایگاه خاصی دارند، زیرا اولین کلمه خدا هستند که از علم خدا، به هستی پا گذاشته است.از مولا به بعد، هر انسانی که بخواهد از چشمه کوثر فیضی دریافت کند، ساقی او، امیرالمؤمنین علیه السّلام است.۴۰۲ / ۱۰ / ۲۹
۱۱:۴۵
قسمت سوم، احیاء شب لیله الرغائب موضوع: قسمت دوم، شرح دعایی از ناحیه مقدسه برای هر روز ماه رجب ۲۹ / دی / ۴۰۲
«بَدؤُها مِنك و عَودُها إلَيك»جنسیت ذاتی انسان کامل محدود است، بنا بر این کلمه «الی» بکار می‌برند، یعنی آنها در مسیری حرکت می‌کنند که مسیر توست، چون با خدا توحید دارند.«أعضادٌ و أشهادٌ»آنها اعضاد هستند، نسبت به آنها که به حمایت الهی احتیاج دارند.کلمه «أعضادٌ» در آغوش امام بودن را به ما نشان میدهد.«أشهادٌ» یعنی آنهایی که شاهد حقیقت هستند.چرا به کسی که در مسیر درست، از دنیا می‌رود، شهید می‌گویند؟هر کسی که در طول زندگی‌اش، سالم زندگی کرده باشد، و از دنیا برود شهید است.شهید بر وزن فعیل، یعنی کسی که خدا او را در اوج آگاهی قرار میدهد و شاهد حق و حقیقت میشود.اما کدام حق و حقیقت؟حقیقت سرّ، یعنی رازی که خداوند میخواهد که ما در این دنیا طوری حرکت کنیم که بتواند به ما نشان دهد.کسی که شهید شود، خداوند او را از حقیقت آگاه میکند.شهید یعنی شاهد حقیقت عریان، نه در لباس ماده. شهید کسی است که خداوند او را آگاه میکند از حقیقت عریان، نه در لباس مثال.یعنی دیگر خداوند مثال نمی‌زند، بلکه حقیقت را نشان میدهد.«أشهادٌ»آنها شاهد بر خلقت هستند، زیرا بهشت انسان کامل، خلق کردن در حدّ خدایی است.وقتی خداوند کسی را شاهد قرار دهد، به شکل علم حصولی نیست، بلکه خود او، در آن صحنه قرار می‌گیرد و خلق میکند.«و حَفَظَةٌ»آنها انسان‌ها را در مسیری حفظ می‌کنند که به مقصد برسانند.نقشی که امام در دنیا دارد، تربيت و هدایت است. بالاترین تقیه کنندگان، انسانهای کامل در دنیا هستند، چون هیچ کس آنها را نمی‌شناسد.«رُوّاد» یعنی کسانی که حسابرسی با آنهاست و حاکم روز قیامت هستند.آنها احاطه بر کتاب نفس ما دارند و کتاب نفس ما در دست آنهاست.حکومت انسانهای کامل برای آشکار کردن حکمت‌ها است.(حکمت تک تک مقدراتی که داشته‌ایم و حوادثی که دیده‌ایم.)«فَبِهِم مَلَأتَ سَمائَك و أرضَك»،به وسیله انسان کامل پر می‌کنی، آسمان خود و زمینت را، یعنی وجود او در کل عالم آفرینش پر میشود.این جمله فقط احاطه علمی نیست، بلکه احاطه وجودی است.«حَتَّىٰ ظَهَرَ أن لا إلٰهَ إلّا أنت»،تا (به وسیله ولایت آنها که به کل عالم احاطه دارند) آشکار شود که معبودی بجز تو نیست، (یعنی میخواهند همه آحاد بشر که هنوز به مقام آنها نرسیده‌اند، به مقام توحید برسند).اله یعنی هر چیزی که تو را واله کند.باید از خدا بخواهیم که همه الهه‌ها را از ما بگیرد.برنامه‌های تربیتی خدا برای همین است.داستان رجب و شعبان و رمضان برای این است که از همه بجز خدا، سلب امید کنیم (لا إلٰهَ إلّا أنت)، در این صورت ردّ اسباب خواهد شد.(اسباب یعنی وسایل و تمام امکاناتی که خدا به ما داده است.)ما آن دستی که کلید می‌اندازد و قفل را باز میکند را نمی‌بینیم، بلکه فقط کلید را می‌بینیم.این سه ماه (رجب، شعبان و رمضان)، کلاس تربیت نفس است و نفسی که تربیت شود، هیچ الهی جز الله ندارد.«فَبِذٰلِك أسألُك و بِمَواقِعِ العِزِّ مِن رَحمَتِك وَ بِمَقاماتِك و عَلاماتِک»،انسان کامل یکی از واقعیت‌هایی است که تجلی دهنده عزّت و نفوذ ناپذیری تو میباشد، اما آنها از رحمت تو شارژ می‌شوند.مقام به معنای موقعیت و جایگاه و شأنی است که دارند.«أن تُصَلّىَ عَلىٰ مُحَمَّدٍ و آلِهِ»، از تو می‌خواهم که مرا وصل کنی به شجره طوبی و شجره وجود پیامبر و مرا برسانی به آنجایی که آنها را رساندی.«و أن تَزيدَنى إيماناً وَ تَثبيتاً»،از تو می‌خواهم که زیاد کنی و بیافزایی ایمان مرا.ایمان اگر در اوجش باشد، زندگی بهشتی خواهد شد.دعای مستجاب کمترین چیز در زندگی بهشتی است.ایمان، احساس امنیت درونی از خدا داشتن است.ردّ اسباب به این معنی نیست که همه چیز محو شود و ما در ماوراء زندگی کنیم، بلکه یعنی باید از خدا بخواهیم که خدا برایمان محقق کند و او برایمان سبب بسازد.«و أن تَزيدَنى إيماناً وَ تَثبيتاً»،یعنی ایجاد امنیت درونی، از داشتن تو و خلفای تو، و باور به اینکه محال است آنها مرا لنگ بگذارند. (شکایت هرگز سراغ انسان مؤمن نخواهد آمد.)کسی که در دنیا بخواهد آرامش داشته باشد، اصلا دنیا را نشناخته است. خداوند انسان را در کدح و رنج آفريده است و انسان در انتها خدا را از مسیر همین رنج، ملاقات خواهد کرد.۴۰۲ / ۱۰ / ۲۹
۱۱:۴۷
قسمت چهارم، احیاء شب لیله الرغائب۲۹ / دی / ۴۰۲
موضوع: قسمت سوم شرح دعایی از ناحیه مقدسه برای هر روز ماه رجب«و أن تَزيدَنى إيماناً وَ تَثبيتاً»خدایا به من ايمانی بیشتر از اینکه اکنون دارم بده، و آن را تثبیت کن.انسان وقتی در آسمان هشتم قرار بگیرد، ایمان او تثبیت میشود. این جمله هم به این معناست که به قهقرا برنمی‌گردد و هم معنای عظیم‌تری دارد.انسان کامل در آسمان هشتم، الی الابد سیر خواهد کرد.بینهایت ثبات محض است، یعنی مرحله‌ای که از عدد بودن به نقطه‌ای برسد که بینهایت را بچشد.(هیچ قیدی نمی‌توانیم برای بینهایت در نظر بگیریم.)بینهایت، حالتی است که پایان ندارد، و ابدی است، پس از جهتی می‌توان گفت که سیر الی الابد دارد، اما کلمه سِیر که به معنای حرکت است، در ساحت بینهایت، دیگر بدان معنی نیست، چون در آن ساحت، حرکت معنی ندارد و ثبات رخ میدهد.البته منظور از این ثبات، آن ثباتی که برای ما بکار می‌رود نیست.(هر کلمه‌ای که برای توضیح بینهایت بکار می‌بریم، از وجهی درست است، و از وجهی خطا)ثبات، نقطه مقابل حرکت است، اما چون میخواهند به ما بفهمانند که حرکتی در بینهایت وجود ندارد، کلمه ثبات را بکار می‌برند، اما ثباتی که در بینهایت بکار می‌برند، با ثبات دنیا متفاوت است.هستی بر سه قسم است.۱. در رأس، خالق که واحدی فوق عدد و مبدأ است.۲. واحد مبدئی، لیله القدر و لیله مبارکه‌ای است که مبدأ قرار گرفت، یعنی اولین خلق و مخلوق خدا که به عبارتی آخرین است.۳. واحد عددی یعنی ماده و هر آنچه که با آن چالش داریم.«يا باطِناً فى ظُهورِهِ وَ ظاهِراً فِى بُطونِهِ وَ مَكنونِه»تو کسی هستی که در ظهورات (آنچه که ما می‌بینیم)، پنهانی.خدایا تو دارای بطونی هستی که مکنون است و برای ما آشکار نیست.این جمله دو عالم را معرفی میکند، یکی عالم خلق یعنی عالمی که هستی‌اش برای به ظهور رسیدن خداوند بوده و می‌فرمايد که در این عالم، تو پنهان هستی. و دیگری عالمی که آن عالم، برای ما مکنون و بطون و پوشیده است، اما تو در آنجا ظاهر هستی.امام در این جمله، عالم امر را جمع می‌بندد، چون عالم خلق زیر مجموعه عالم امر است. عالم امر، محل ظهور تام گنج مخفی ذات خداست، و در آنجا حقایقی وجود دارد که دیگر جزو عالم خلق نیست.در عالم امر، علومی برای مخلوق اول به ظهور رسیده است، به همین دلیل جمع آمده است.«يا مُفَرِّقاً بَينَ النّورِ وَ الدَّيجور»خدا را مخاطب قرار می‌دهیم و می‌گوییم تو مفرّق هستی.یعنی جدا کننده و تفریق کننده هستی.(فیها یفرق کل امر حکیم)ای تفریق کننده بین نور و دیجور.دیجور به معنای غبار سیاه است، پس به ذره مقرون به عدم اشاره دارد.دیجور یعنی چیزی هست، اما هیچ نمود و نمایشی ندارد، چون شارژی دریافت نکرده است.خدایا تو هستی که روح را روح، و ماده را ماده کردی.این جمله سند محکمی است بر یکی از نکاتی که ما در درس الکوثر به آن رسیده بودیم.اینکه وجود حضرت زهرا سلام الله علیها به عنوان نقش حقیقی‌شان مقدم است بر ایجاد نور و ماده.«يا مَوصوفاً بِغَيرِ كنهٍ»(صفات خدا همان افعال خداست.)ای کسی که افعال تو یعنی مخلوقات تو، نمی‌توانند کُنه تو را معرفی کنند.کُنه وجود تو، با این موصوف شدن معرفی نمی‌شود.آینده ما این است که به شناخت کسی می‌رسیم که آیینه تمام نمای خداست.«و مَعروفاً بِغَيرِ شِبه»خدایا شناخت تو، شناختی است که اصلاً از جنس و نوع شناخت‌های دنیایی نیست. در یادگیری یک حقیقت مجهول، معلم مثال میزند، زیرا ما بدون داشتن نمونه‌های لازم، نمی‌توانیم آن حقیقت را بشناسیم.تفاوت معرفت با علم این بود که در معرفت، انسان مجهز میشود به تجهیزات وجودی آنچه که میخواهد به آن علم داشته باشد.خداوند برای ما معروف میشود، یعنی ما بايد به اسم و صفات خدا مجهز شویم و خداگونه بفهمیم، تا به معرفت خدا برسیم.معرفت خدا بیرون از وجود ما نیست و نکته کلیدی این است که چون هیچ شبیه و نمونه‌ای ندارد که کسی بتواند با آن نمونه توضیح دهد که او چیست، به همین دلیل معرفت او سخت است، یعنی باید به کمال برسیم تا نفسمان آن چنان قابلیتی پیدا کرده باشد که جز او، در ظرف نفس ما نباشد.وقتی نفس یک انسان مصفا میشود، خداوند او را برمی‌گزیند و او مصطفی میشود.در واقع خودش باید خودش را به ما نشان دهد، چون هیچ شبیه و نظیری وجود ندارد که خداوند بتواند با نشان دادن او، خود را به ما معرفی کند. ما باید در اسماء و صفات، خداگونه شویم.صفاتی که برای خداوند گفته میشود، تماماً به وسیله آیینه نمام نمای او به ظهور رسیده است. به همین دلیل این صفات، صفات مخلوق اول نیز هست.«لَيسَ دونَك مِن مَعبودٍ»تو ذاتت علم است و معدن علم هستی، پس معبود یعنی آنچه که باید بیاموزم تو هستی.۴۰۲ / ۱۰ / ۲۹
۱۱:۴۹
«يا مَن لا يكيفُ بِكيفٍ» با کيفيت نمی‌توان خدا را توصیف کرد، چون تمام کیفیت‌ها مخلوق او هستند.«و لا يؤَينُ بِأينٍ»موجودی که حد ندارد، جا و مکان نباید برایش در نظر گرفت.او بدون اینکه در همه جا باشد، به همه جا عالِم است، چون همه جا مخلوق اوست.«يا مُحتَجِباً عَن كلِّ عَين»این حجاب چیست؟ما به دلیل حد وجودی‌مان نمی‌توانیم به بینهایت برسیم، وگرنه او برای موجودی که بینهایت است، آشکار میباشد.«و بَشَرِك المُحتَجِبين»یعنی آن مخلوقی که بشارت میدهد.یعنی خدایا تو مخلوقی داری که او بشارت دهنده است به اینکه تو ای موجود محدود، می‌توانی خدا را بشناسی، اما او خودش محتجب است.تا ابتدای این فراز خوانده شد: «وَ بارِکْ لَنا في شَهْرِنا هذا الْمُرجَّبِ»۴۰۲ / ۱۰ / ۲۹
۱۱:۵۰