گفتگو با قرآن | ghorangoft
#یادداشت | پیروزی غیبی یا پیروزی عادی: کدام متعالیتر؟
زمان مطالعه: ۲ دقیقه
" />
تولید: اندیشکده قرآنگفت
آیا جامعه ایمانی بایستی همیشه منتظر امدادهای غیبی و خرق عادت باشد؟
نصرت و امداد منحصر در مدل غیبی است؟
متن یادداشت را در اینجا مطالعه کنید.
صفحه گفتگو با قرآن | قرآنگفت
پیروزی غیبی یا پیروزی عادی: کدام متعالیتر؟
" />
تولید: اندیشکده قرآنگفت
در #جنگ اخیر برخی از ما طوری به دنبال کسب پیروزیهای آشکار و دیدن دست خدا به شکلی واضح هستیم، که شاید این تصور پدید آید که معتقدیم #نصرت_خدا اگر بصورت غیبی، ماورایی و عجیب باشد بهتر است از اینکه یک پیروزی عادی و در چارچوب محاسبات طبیعی بدست آید. شاید در پس ذهن، تصور میکنیم قبلاً جامعهای از لحاظ ایمانی پیشرفتهتر بودهایم که چیزی مانند طوفان شن طبس برایمان رخ داد و اکنون لابد از خدا دورتر افتادهایم که در گیرودار موشک و بُرد و دقت آن هستیم و گاهی میزنیم و گاهی میخوریم.
اما به نظر میرسد این تلقی صحیح نباشد.
جامعه ایمانی در مسیر تحول و تطور است و شرایط آن در مقاطع مختلف تفاوتهایی دارد. به این اعتبار، تعامل خدا با این جامعه و نوع نصرت نیز تفاوتهایی پیدا میکند.
فرض کنیم جامعه ایمانی بتواند بدون امداد غیبی و با قدرتی که خود بر پایه قواعد طبیعی کسب کرده (و توجه داریم که آن نیز از جانب خداست)، بر دشمن فائق بیاید. این بدین معنی است که جامعه مراحلی را پشت سر گذاشته و در همه این مراحل، نوعی #اراده مستمر برای مقابله با دشمن داشته است. این اراده موجب شده جامعه مستمراً برای این رویارویی فکر کند، برنامه بریزد، زحمت بکشد و نهایتاً به یک قدرت بالفعل برسد. در این شرایط، این جامعه نیازی به ورود مستقیم و نصرت غیبی خدا ندارد.
اما جامعه ایمانی مبتدی و تازه کار -گرچه ممکن است اراده قوی اولیه داشته باشد- اما هنوز این اراده مستمر را از خود نشان نداده و مسیر پرتلاطم رسیدن به قدرت مقابله با دشمن را طی نکرده است. لذا ممکن است برای رسیدن به پیروزی، به امدادهای غیبی و ورود مستقیم خدا محتاج باشد. خلاصه آنکه #جامعه_تازهکار که ارادههای خود را کامل نیازموده است، به امدادهای غیبی محتاجتر است ولی #جامعه_پیشرفته که در راه خدا اراده پولادین نشان داده و کسب دستاورد کرده، احتیاج کمتری به آن دارد و بیشتر محتاج به امداد عادی است. منظور از امداد عادی، همین قواعد خدایی طبیعت و همچنین هدایت های وحیانی اوست.
این تلقی مبتنی بر یک نوع جهانبینی بنیادین است و آن اینکه: قصد خدا این نیست که بشر را ناتوان جلوه دهد و طوری او را بار بیاورد که دائماً ناکام باشد و در نهایت یک دست برتر کار را برایش تمام کند. برعکس، مشیت خدا این است به بشر بفهماند اگر خدایی شود، خود او و همان اقدامات بشریاش به نتیجه خواهند رسید و باعث نصرت و سربلندیاش خواهد شد. بنابراین جامعهای که در راه خدا باشد به تدریج به قدرتی دست مییابد که او را از خرق عادت و معجزه بینیاز میسازد. در حقیقت معجزهای نیاز نیست، زیرا خود این جامعه با این توانمندی ذاتی و درونی، مخلوق خدا و دستپرورده هدایت او بوده است. دقت کنید: «خود این جامعه معجزه خداست!»
این جهانبینی به نظر ما قابل استناد به قرآن کریم است. یکی از نمودهای این جهانبینی، روایت قرآن از داستان حضرت آدم(ع) است. این داستان روابط عمیق خدا با جامعه بشری و هدف خدا نسبت به این جامعه را برای ما بازگو میکند. در بیان این داستان، خدا اراده انسان را نفی نکرده، تمام قد از «انسان زمینی دارای اراده» دفاع میکند: وَ إِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلَائِكَةِ إِنِّي جَاعِلٌ فِي الْأَرْضِ خَلِيفَةً قَالُوا أَتَجْعَلُ فِيهَا مَنْ يُفْسِدُ فِيهَا وَ يَسْفِكُ الدِّمَاءَ وَ نَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِكَ وَ نُقَدِّسُ لَكَ قَالَ إِنِّي أَعْلَمُ مَا لَا تَعْلَمُونَ... (بقره، ۳۰-۳۲)؛ البته ابزار «به نتیجه رسیدن این اراده» را آوردن آن در چارچوب هدایت خدا میداند: فَإِمَّا يَأْتِيَنَّكُمْ مِنِّي هُدًى فَمَنِ اتَّبَعَ هُدَايَ فَلَا يَضِلُّ وَ لَا يَشْقَىٰ، وَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْرِي فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنْكًا (طه، ۱۲۳).
اشاره قرآنی فوق به ضمیمه برخی مستندات دیگر نشان میدهد بشر خلیفه خدا در زمین است و باید بتواند در محدوه همین قواعد خدایی طبیعی و در چارچوب هدایت الهی، اراده خود را در زمین بسط دهد. قرار نیست بشر در اقداماتش ناکام باشد و خدا بجایش عمل کند؛ از قضا، قرار است او بجای خدا عمل کند. با این توضیح جامعهای که برخوردار از چنین اراده و قدرتی است از جامعه تازهکاری که آن قدرت را کسب نکرده و محتاج ورود غیبی است، پیشروتر خواهد بود. البته منظور این نیست که جامعه پیشرفته، خودبنیاد بوده و نیازی به نصرت خدا ندارد. منظور این است که نوع نصرت برای آن ممکن است متفاوت باشد، وگرنه هیچ پیروزی بدون نصرت خدا ممکن نیست: وَ مَا النَّصْرُ إِلَّا مِنْ عِنْدِ اللَّهِ (انفال، ۱۰)؛ چه نصرت غیبی، چه نصرت در قالب قواعد طبیعت و به پشتوانه هدایتهای الهی.
#پیشرفت#پیروزی_شکست
@ghorangoft_ir
#پیشرفت#پیروزی_شکست
۱۷:۵۹