گفتگو با قرآن | ghorangoft
#یادداشت | منتظر قدرتمند شدن بمانیـم؟ زمان مطالعه: ۳ دقیقه " />تولید: حلقه مسائل عمومی؛ اندیشکده قرآنگفت اشــــاره وقتی هنوز همهچیز در درون یک جامعه یا یک نهضت شکل نگرفته و ستونهای فکری، فرهنگی، و سازمانی آن محکم نشدهاند، در برابر جهان بیرون چه باید کرد؟ آیا عاقلانهتر است که همهٔ ظرفیتها درونزا و آرام آرام تقویت شوند و تا رسیدن به حدی از قدرت و انسجام، درهای تعامل بیرونی بسته بماند؟ یا اینکه فرآیند ساخت درونی و نقشآفرینی بیرونی باید همزمان پیش برود، حتی اگر این ورود زودهنگام با خطر شکست همراه باشد؟ اگر یک جنبش یا جامعه همهٔ انرژی خود را بر ساخت درون متمرکز کند، آیا در این فاصله میدان بیرون را به رقیبان واگذار نکرده است؟ برعکس، اگر خیلی زود وارد صحنه شود، آیا فرصت ساختن ستونهای پایدار از دست نخواهد رفت؟ این پرسشها مختص زمان ما نیستند. بسیاری از جنبشها و جوامع در طول تاریخ با همین تردیدها روبهرو بودهاند: از لحظههای آغازین دعوتها و نهضتها گرفته تا دوران گذار و شکلگیری تمدنها. قرآن کریم که از دیرباز «کتاب زندگی» خوانده شده است، با تجربههای تاریخی و پیامهایش، برای این دوگانه چه پاسخی دارد؟ آیا الگویی روشن ارائه میکند که میان ساخت درونی و نقشآفرینی بیرونی تعادل برقرار کند؟ متن کامل یادداشت را در وبگاه اندیشکده قرآنگفت به نشانی زیر مطالعه کنید: ghorangoft.ir/daron-biron صفحه گفتگو با قرآن | قرآنگفت @ghorangoft_ir
#یادداشت | منتظر قدرتمند شدن بمانیـم؟ زمان مطالعه: ۳ دقیقه " />تولید: حلقه مسائل عمومی؛ اندیشکده قرآنگفت اشــــاره وقتی هنوز همهچیز در درون یک جامعه یا یک نهضت شکل نگرفته و ستونهای فکری، فرهنگی، و سازمانی آن محکم نشدهاند، در برابر جهان بیرون چه باید کرد؟ آیا عاقلانهتر است که همهٔ ظرفیتها درونزا و آرام آرام تقویت شوند و تا رسیدن به حدی از قدرت و انسجام، درهای تعامل بیرونی بسته بماند؟ یا اینکه فرآیند ساخت درونی و نقشآفرینی بیرونی باید همزمان پیش برود، حتی اگر این ورود زودهنگام با خطر شکست همراه باشد؟ اگر یک جنبش یا جامعه همهٔ انرژی خود را بر ساخت درون متمرکز کند، آیا در این فاصله میدان بیرون را به رقیبان واگذار نکرده است؟ برعکس، اگر خیلی زود وارد صحنه شود، آیا فرصت ساختن ستونهای پایدار از دست نخواهد رفت؟ این پرسشها مختص زمان ما نیستند. بسیاری از جنبشها و جوامع در طول تاریخ با همین تردیدها روبهرو بودهاند: از لحظههای آغازین دعوتها و نهضتها گرفته تا دوران گذار و شکلگیری تمدنها. قرآن کریم که از دیرباز «کتاب زندگی» خوانده شده است، با تجربههای تاریخی و پیامهایش، برای این دوگانه چه پاسخی دارد؟ آیا الگویی روشن ارائه میکند که میان ساخت درونی و نقشآفرینی بیرونی تعادل برقرار کند؟ متن کامل یادداشت را در وبگاه اندیشکده قرآنگفت به نشانی زیر مطالعه کنید: ghorangoft.ir/daron-biron صفحه گفتگو با قرآن | قرآنگفت @ghorangoft_irمنتظر قدرتمند شدن بمانیـم؟" />نقدی قرآنی بر استراتژی درون آنگاه بیرون🧾 نسخه خلاصه + نسخه تفصیلی یادداشت
قسمت ۲ از ۲سبک سور مکیمروری بر محتوای سوره علق (که مشهور است اولین سوره نازل شده است) نشان میدهد این سوره برخلاف تصور، معطوف به امور درونی نیست. این سوره بطور روشنی تهاجمی و با دستور به قرائت قرآن بر انسانها و پایمردی بر مخالفتهای احتمالی آنها تنظیم و تعبیه شده است: اقرَأ بِاسمِ رَبِّكَ الَّذي خَلَقَ،... كَلّا إِنَّ الإِنسانَ لَيَطغىٰ، أَن رَآهُ استَغنىٰ(۱-۷). این نشان میدهد که طرح خدا برای پیشبرد دین، تمرکز بر تقویت جبهه درون و تعویق مواجهه با جبهه بیرون نیست. نمونه دیگر سوره مزّمّل و سوره مدّثّر است. این دو سوره نیز از جمله اولین سور نازل شده قرآن بوده و با توجه به اشارات متنی آنها، ظاهراً سوره مدثر بعد از سوره مزمل نازل شده است. سوره مدثر مشتمل بر دستور به قیام برای انذار، تبلیغ قرآن و نوعی اثرگذاری بیرونی است: يا أَيُّهَا المُدَّثِّرُ، قُم فَأَنذِر(۱-۲) و سوره مزمل گویی نقش آمادهسازی درونی جبهه ایمانی برای وارد شدن به این مرحله را ایفا میکند. لذا در آن به قیام شبانه و ترتیل قرآن دستور داده میشود: يا أَيُّهَا المُزَّمِّلُ، قُمِ اللَّيلَ ...] وَ رَتِّلِ القُرآنَ تَرتيلًا(۱-۸) که در حقیقت برای کسب آمادگی جهت دریافت مأموریتهای بعدی (ظاهراً سوره مدثر) است: إِنّا سَنُلقي عَلَيكَ قَولًا ثَقيلًا(۵).تا اینجا ممکن است ترتیب این دو سوره، مؤید رهیافت «تقویت آنگاه اثرگذاری» تصور شود. اما اینگونه نیست؛ زیرا گرچه این ترتیب نشان میدهد اثرگذاری بیرونی نیازمند برخی آمادگیهای درونی است، اما نشان نمیدهد بین این دو مرحله باید تفکیک پررنگی باشد. بلکه برعکس، سوره مزمل دلالت میکند که جبهه ایمانی در بحبوحه سختیهای تبلیغ و اثرگذاری بر جبهه بیرونی، نباید از تقویت درونی خود به ویژه در هنگامه شب غفلت کند. نشانهاش اینکه در همین سوره، تقویت درونی در شب ملازم با پیشبرد طرحهای بیرونی و مواجهه با مکذبین و کافران است. اولاً دستوراتی که بعد از بیان وظایف شبانه پیامبر(ص) به ایشان ابلاغ میشود مربوط به روز و وظایف اجتماعی است: وَ اصبِر عَلىٰ ما يَقولونَ [...] وَ ذَرني وَ المُكَذِّبينَ أُولِي النَّعمَةِ وَ... . ثانیاً در ادامه سوره مستقیماً با کافران (به عنوان جبهه بیرونی) سخن گفته میشود. ثالثاً در انتها که وظیفه مؤمنان را تقویت درونی خود با قرائت قرآن بیان میکند، اما از وظایف ناظر به بیرون چون جهاد غفلت نمیکند: فَاقرَءوا ما تَيَسَّرَ مِنَ القُرآنِ عَلِمَ أَن سَيَكونُ مِنكُم مَرضىٰ وَآخَرونَ يَضرِبونَ فِي الأَرضِ يَبتَغونَ مِن فَضلِ اللَّهِ وَآخَرونَ يُقاتِلونَ في سَبيلِ اللَّهِ(۲۰). گویی غرض اصلی تأکید بر این نکته است که انجام آن وظایف، نباید مانع از انس با قرآن و تقویت بینشهای درونی شود. نمونههای فوق این تصویر که مؤمنان در ابتدای بعثت کاملاً درصدد تقویت خود بودهاند، را تأیید نمیکنند. ضمن آنکه بررسی سور مکی دیگر نیز بیانگر این است که سبک قرآن دنبال کردن مبارزه بیرونی دوشادوش تقویت استحکام درونی است. بدیهی است که جنس روشها در دوره معاصر با آن زمان تفاوت دارد، اما اصل همزمانی تقویت درونی و اثرگذاری بیرونی تغییر نمیکند. سبک سور مدنیدر سور مدنی نیز ردپای روشنی از رهیافت «تقویت آنگاه اثرگذاری» دیده نمیشود. زیرا اگر چنین بود باید قرآن لااقل در برخی مواضع، جامعه را توصیه به ایزولگی و جدایی از بیرون کند؛ اما طبق تتبع ما تا بدین جا، توصیه برجستهای در این زمینه وجود ندارد. بلکه برخلاف آن، توصیه به ارتباط فعالانه با عناصر بیرونی صورت گرفته است که مؤیداتی از آن در [اینجا ذکر شد.کـلام آخـربه نظر میرسد قرآن اثرگذاری بیرونی را توأم با تقویت درونی پیش میبرد. سبک قرآن به ما میآموزد نباید مدتی مدید از کنش و اثرگذاری بیرونی غافل شد و منتظر قدرتمند شدن خود ماند و بعد از این، تازه سراغ جبهه بیرونی رفت و آرمان خود را در سطح منطقهای و جهانی دنبال کرد. بر این مبنا، کشور ما که داعیه اسلامی دارد و آرمانهای منطقهای و جهانی را دنبال میکند، باید از ابتدا بصورت مستقیم درگیر تحولات منطقه باشد، در هدایت آنها نقشآفرینی کند و سرچشمه تحولات را بدست گیرد. گرچه همزمان قرآن این را نیز به ما میآموزد که در ضمن اثرگذاری بیرونی، نباید غافل از تقویت درونی شد و دچار تورم بادکنکی گشت. نهایتاً باید توجه داشت این تحلیلِ ناظر به راهبردهای کلان را نباید با تاکتیکهای کوتاهمدت لازم خلط کرد.صفحه گفتگو با قرآن | قرآنگفت@ghorangoft_ir۸:۱۵