گفتگو با قرآن | ghorangoft
#یادداشت | از بادیه نشینی تا شهرنشینی در قرآن زمان مطالعه: ۹ دقیقه " />تولید: حلقه تدبّر و شهرسازی وقتی از «شهر و شهرسازی» سخن میگوییم، اغلب تصوراتی معین در ذهنها نقش میبندد: جمعیت متمرکز، نظم اداری، زیرساختهای توسعهیافته، توسعه اقتصادی، نهادهای سیاسی و فرهنگی. این تصویرها، محصول قرائتهای جامعهشناختی، اقتصادی یا جغرافیایی از شهر هستند؛ قرائتهایی که طی قرون اخیر به تعاریف رایج و معیارهای مسلط بدل شدهاند. این روزها که بحثهایی مثل الگوی شهر اسلامی یا تمدنسازی در محافل فکری جدی شده، شاید زمان آن رسیده باشد که یک پرسش مهم را مطرح کنیم: آیا قرآن، بهعنوان کتاب تمدنساز، در خصوص مفهوم شهر نیز سخن گفته است؟ اگر بله، با چه واژگانی و با چه ادبیاتی؟ آیا نگاه قرآن به شهر، ادامه همان نگرشهای جغرافیایی و مادیمحور است یا واجد منظومه معنایی و تمدنی متفاوت است؟ یادداشتی که پیش روی شماست، تلاشی است برای گشودن همین افق مغفول. این متن، با رجوع به قرآن، سعی دارد به عنوان یک درآمد، مفهوم شهر را در سطح ساختار ادراکی قرآن واکاوی کند. آنچه از دل این تأمل بیرون میآید، پرسشهایی تازه در باب نسبت سکونت با معنا، شهر با خدا، اجتماع با وحی و قانون و جغرافیا با حاکمیت است؛ پرسشهایی که میتوانند دریچههایی نو به سوی فهمی تمدنی از زیست مؤمنانه بگشایند. صفحه گفتگو با قرآن | قرآنگفت ble.ir/join/AKX37gUdE3
#یادداشت | از بادیه نشینی تا شهرنشینی در قرآن زمان مطالعه: ۹ دقیقه " />تولید: حلقه تدبّر و شهرسازی وقتی از «شهر و شهرسازی» سخن میگوییم، اغلب تصوراتی معین در ذهنها نقش میبندد: جمعیت متمرکز، نظم اداری، زیرساختهای توسعهیافته، توسعه اقتصادی، نهادهای سیاسی و فرهنگی. این تصویرها، محصول قرائتهای جامعهشناختی، اقتصادی یا جغرافیایی از شهر هستند؛ قرائتهایی که طی قرون اخیر به تعاریف رایج و معیارهای مسلط بدل شدهاند. این روزها که بحثهایی مثل الگوی شهر اسلامی یا تمدنسازی در محافل فکری جدی شده، شاید زمان آن رسیده باشد که یک پرسش مهم را مطرح کنیم: آیا قرآن، بهعنوان کتاب تمدنساز، در خصوص مفهوم شهر نیز سخن گفته است؟ اگر بله، با چه واژگانی و با چه ادبیاتی؟ آیا نگاه قرآن به شهر، ادامه همان نگرشهای جغرافیایی و مادیمحور است یا واجد منظومه معنایی و تمدنی متفاوت است؟ یادداشتی که پیش روی شماست، تلاشی است برای گشودن همین افق مغفول. این متن، با رجوع به قرآن، سعی دارد به عنوان یک درآمد، مفهوم شهر را در سطح ساختار ادراکی قرآن واکاوی کند. آنچه از دل این تأمل بیرون میآید، پرسشهایی تازه در باب نسبت سکونت با معنا، شهر با خدا، اجتماع با وحی و قانون و جغرافیا با حاکمیت است؛ پرسشهایی که میتوانند دریچههایی نو به سوی فهمی تمدنی از زیست مؤمنانه بگشایند. صفحه گفتگو با قرآن | قرآنگفت ble.ir/join/AKX37gUdE3️از بادیه نشینی تا شهرنشینی در قرآنقسمت ۱ از ۳تعاریف مختلفی از شهر با توجه به جنبههای مختلف جمعیتی(عددی)، حقوقی(سیاسی)، تاریخی، جغرافیایی، جامعهشناختی و یا اقتصادی ارائه شده است. اما جالب توجه است که بدانیم قرآن کریم نگاهی ویژه را پیرامون ماهیت #شهر و #شهرنشینی ارائه میکند. شماری از محققان برای اخذ دیدگاه قرآن پیرامون شهر عموماً به بررسی لغوی و استعمالی از واژگانی چون «قَریَة»، «بَلَد»، «دار» پرداختهاند؛ اما نظام جامع مفهومی مرتبط با این واژگان و به ویژه واژه مدینة را جستجو نکردهاند. بنابراین در اینجا سعی خواهد شد، به شکلی گذرا و اجمالی چارچوبی نسبت به این مقوله ارائه شود. این چارچوب مفهومی گرچه در ظاهر ممکن است فاصله زیادی با عینیت میدانی اکنون داشته باشد، اما میتواند بستر فکری کلانی را برای تأمل پیرامون موضوع شهر فراهم آورد که در سیر خود به عینیتی متفاوت از شهر ختم شود. معنای لغوی مدینة | در مورد معنا و ریشه این کلمه اختلاف نظر وجود دارد. این کلمه را از دو ریشه دانستهاند: «د،ی،ن» و «م،د،ن». در صورتی که کلمه مورد بحث از ریشه «دین»باشد، به نظر میآید اسم مکان است برای جایی که در آن اطاعت و انقیاد نسبت به صاحبان حکومت و قانون وجود دارد. در این معنا این واژه «مَدِینَة» با مقوله دین ارتباط وثیقی خواهد داشت. در صورتی که «مَدِینَة» از ریشه «مدن» باشد، به معنای چیزی است که واجد صفت اقامه کردن و برپا نمودن است. بنابراین وجه، مدینه جایی خواهد بود که در آن امور به وسیله تنظیم و تدبیر و سامان بخشی اقامه و برپا میشوند. هر دو معنای لغوی بیان شده با استعمالات قرآنی هماهنگی دارد. معنای قرآنی مدینة | واژه #مدینة به صورت مفرد و جمع در قرآن کریم ۱۷ بار بکار رفته است. از این موارد ۱۳ مورد برای غیر مدینهالنبی است. اما چهار مورد دیگر از کاربردهای واژه مدینة به مکانی اشاره میکند که مرکز حاکمیت پیامبر اسلام(ص) بوده است. به نظر میرسد در تمامی این موارد، مدینه به معنای محل و مکان ظهور حاکمیت و تمدن است، اما در چهار موردی که برای مدینهالنبی بکار رفته است، واجد معنایی مضاعف و غنیتر است. مدینة در این کاربردها را میتوان محل و مکان ظهور حاکمیت الله بر زمین دانست که بنمایه اصلی شهرنشینی حقیقی در فرهنگ قرآن کریم را رقم میزند.پایان قسمت اولصفحه گفتگو با قرآن | قرآنگفت@ghorangoft_ir۱۷:۰۰