گفتگو با قرآن | ghorangoft
#یادداشت | «اربعین» یا «از اربعین تا اربعین»؟ زمان مطالعه: ۲ دقیقه " />تولید: اندیشکده قرآنگفت آیا قرآن فقط بر متن مناسک تمرکز میکند یا به فرامتن آنها نیز توجه جدی دارد؟ متن یادداشت را در اینجا مطالعه کنید. صفحه گفتگو با قرآن | قرآنگفت ble.ir/join/AKX37gUdE3
#یادداشت | «اربعین» یا «از اربعین تا اربعین»؟ زمان مطالعه: ۲ دقیقه " />تولید: اندیشکده قرآنگفت آیا قرآن فقط بر متن مناسک تمرکز میکند یا به فرامتن آنها نیز توجه جدی دارد؟ متن یادداشت را در اینجا مطالعه کنید. صفحه گفتگو با قرآن | قرآنگفت ble.ir/join/AKX37gUdE3«اربعین» یا «از اربعین تا اربعین»؟معمولاً تصور میکنیم اگر مناسک یا مراسم مذهبی باشکوه و با شور و حال برگزار شده و به اتمام برسد، یک مناسک تراز و کامل داشتهایم. برای این ارزیابی غالباً نگاهها معطوف به درون آن مناسک یا مراسم است. اما آیا این کافی است؟منش قرآن چیز فراتری به ما میآموزد. قرآن علاوه بر خود مناسک، آنچه بعد از آن و در امتداد آن، در زندگی اتفاق میافتد را هم بسیار مهم میشمارد. یعنی قرآن به فرامتن مناسک توجه جدی دارد و فقط بر متن آنها تمرکز نمیکند. به همین دلیل، قرآن کریم هم به خود مناسک میپردازد و هم به تبعات و مابعد مناسک. به عنوان نمونه، این رویه را در مورد آیین «نماز جمعه» و آیین «حج» میتوان دید. قرآن در مورد #نماز_جمعه توصیههایی برای زمان نماز دارد، اما جالب توجه است که به این اکتفا نکرده و توصیههایی برای بعد از اتمام نماز نیز ارائه میدهد:*فَإِذا قُضِيَتِ الصَّلاةُ فَانتَشِروا فِي الأَرضِ وَ ابتَغوا مِن فَضلِ اللَّهِ وَ اذكُرُوا اللَّهَ كَثيرًا لَعَلَّكُم تُفلِحونَ (جمعه، ١٠﴾.* برای قرآن مهم است که اولاً این مناسک و ممنوعیتهای مربوطه (که در آیه قبل ذکر شده) تمام شود، زندگی عادی آغاز شود و البته ذکر الهی در متن زندگی روزمره حاضر باشد. همین موضوع درباره #حج نیز صادق است. در سوره بقره -که موضوع حج و ویرایشهای قرآنی بر این آیین دیرینه در میان اعراب محل بحث است- آیات قابل توجهی به نحوه پایانبندی حج و تبعات آن در حیات حج گزاران میپردازد: فَإِذا قَضَيتُم مَناسِكَكُم فَاذكُرُوا اللَّهَ كَذِكرِكُم آباءَكُم أَو أَشَدَّ ذِكرًا فَمِنَ النّاسِ مَن يَقولُ رَبَّنا آتِنا فِي الدُّنيا وَ ما لَهُ فِي الآخِرَةِ مِن خَلاقٍ، وَ مِنهُم مَن يَقولُ رَبَّنا آتِنا فِي الدُّنيا حَسَنَةً وَ فِي الآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنا عَذابَ النّارِ، [...] وَ مِنَ النّاسِ مَن يُعجِبُكَ قَولُهُ فِي الحَياةِ الدُّنيا وَ يُشهِدُ اللَّهَ عَلىٰ ما في قَلبِهِ وَ هُوَ أَلَدُّ الخِصامِ، وَ إِذا تَوَلّىٰ سَعىٰ فِي الأَرضِ لِيُفسِدَ فيها وَ يُهلِكَ الحَرثَ وَ النَّسلَ وَ اللَّهُ لا يُحِبُّ الفَسادَ، وَ إِذا قيلَ لَهُ اتَّقِ اللَّهَ أَخَذَتهُ العِزَّةُ بِالإِثمِ فَحَسبُهُ جَهَنَّمُ وَ لَبِئسَ المِهادُ، وَ مِنَ النّاسِ مَن يَشري نَفسَهُ ابتِغاءَ مَرضاتِ اللَّهِ وَ اللَّهُ رَءوفٌ بِالعِبادِ ﴿بقره، ۲٠۱ تا ٢٠٧﴾. برای قرآن مهم است که مردمان حجگزار چطور از حج برمیگردند؟ صرف انجام حج کافی نیست. از حج در نهایت چه میخواهند؟ به دنبال دنیای خود هستند یا آنکه آخرت و دنیا را در امتداد هم جستجو میکنند؟ این حج رفتگان جامعهای شکل میدهند که اهل فساد و نابود کردن زمین و سرمایههای آن است یا جامعهای که اهل جهاد و مبارزه و جانفشانی و به تبع اصلاح زمین است؟ این سبک برخورد قرآن نشان میدهد که بازتاب مناسک در زندگی و حیات روزمره پس از آن، میزان و معیاری برای سنجش کیفیت برگزاری آن است. مناسک یک سرگرمی یا بازهای برای تفریح و تغییر مزاج نیست که تنها توقفی در جریان عادی زندگی باشد و بر آن تأثیری نداشته باشد؛ بنابراین باید سنجید که علاوه بر برگزاری باشکوه مناسک و مراسم، چه میزان تأثیر در متن زندگی نیز رقم خورده است.با این دیدگاه، مراسم باشکوه اربعین نیز باید فراتر از برگزاری خودش، از زاویهای دیگر نیز سنجیده شود. باید ارزیابی شود که این مراسم مهم چقدر در جریان زندگی عادی امتها مؤثر واقع میشود. آیا روند تحولات در کشورها قابل تقسیم به قبل و بعد از آن است یا نه؟ اگرچه نباید انتظارت نامعقول معجزهوار داشت، اما آنچه در واقعیت میبینیم تأثیراتی نیست که با این حجم از شور و شوق هماهنگ باشد. این سیل عظیم میتواند و باید بیش از اینها، موج سهمگین سالانه رقم بزند. پس بهتر است به این منش قرآن دقیقتر بیندیشیم و از خود بپرسیم: صرف نظر از اینکه در این اربعین چطور راهپیمایی را برگزار کردیم، از این اربعین تا اربعین بعدی چه کرده و چه خواهیم کرد؟پن. این تازه درباره اربعین است و یقیناً برخی آیینهای دیگر و به ویژه آیین حج باید تأثیر بسیار عمیقتر و گستردهتری داشته باشد.
صفحه گفتگو با قرآن | قرآنگفت@ghorangoft_ir۸:۰۳