کرونای تیغی؛ درد تازه، خطر قدیمی
کرونا بار دیگر چهرهای تازه به خود گرفته است؛ این بار با نام غیررسمی «کرونای تیغی». دلیل این نامگذاری، گلودرد شدید و سوزناکی است که بیماران آن را همچون فرو رفتن تیغ در گلو توصیف کردهاند (World Health Organization, 2024).
بررسیهای علمی نشان میدهد این زیرسویه، هرچند علائم متفاوتی دارد، اما خطرناکتر از انواع پیشین نیست. وزارت بهداشت ایران نیز تأکید کرده که تغییر سویهها طبیعی است و شدت بیماری افزایش نیافته است (Iran Ministry of Health, 2024).
این ویژگیها باعث شده تیغی در رسانهها خبرساز شود، اما واقعیت آن است که تهدیدی تازه در کار نیست؛ تنها چهرهای دیگر از همان ویروس قدیمی است (CDC, 2024).
#صراف_سخن https://t.me/sarrafsokhan
- Centers for Disease Control and Prevention. (2024). COVID-19 variants and symptoms update. CDC. https://www.cdc.gov - Iran Ministry of Health. (2024). National surveillance report on COVID-19 variants. Tehran: Ministry of Health Publications. - World Health Organization. (2024). Statement on JN.1 variant (“Knife-like sore throat”). WHO. https://www.who.int
۱۲:۵۴
تحلیلی بر ضرورت احداث سدهای پارسیان و شیو در ممسنی و رستم
مطالعات طرحهای توجیهی نشان میدهد که نسبت سود به هزینه این پروژهها بیش از ۱.۳ است؛ یعنی منافع حاصل از اجرای آنها دستکم ۳۰ درصد بیشتر از هزینههای ساخت و نگهداری خواهد بود (شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران، 2010؛ ایرنا، 2023). این شاخص اقتصادی روشن میسازد که اجرای این طرحها نهتنها مقرونبهصرفه، بلکه یک ضرورت راهبردی برای آینده منطقه است.
شهرستانهایی که روزگاری در سایه رودخانههای پرآب فهلیان و شیو میبالیدند، اکنون با واقعیتی تلخ روبهرو هستند:
نبود دو زیرساخت کلیدی—سد پارسیان و سد شیو—مانند قفلی بزرگ، توسعه را متوقف کرده است. اکنون زمان آن رسیده که این قفل گشوده شود و زاگرس غربی دوباره جان بگیرد.
سد پارسیان با مخزن عظیم ۶۲۵ میلیون مترمکعبی، همان زیرساختی است که میتواند کشاورزی ممسنی را از حالت «بقا» به «رونق» برساند. این سد قرار است آب اراضی حاصلخیز فهلیان، جنجان، دشت رزم، مصیری و دیگر دشتهای ممسنی را تأمین کند؛ زمینهایی که سالها منتظر آب ماندهاند، درست مانند مردمانی که سالها منتظر توسعه نشستهاند (شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران، 2010).
اهداف طرح توجیهی سد پارسیان: - تأمین آب کشاورزی، - تأمین آب صنایع و شرب نورآباد، - تولید انرژی برقآبی با ظرفیت ۴۰ مگاوات، - مهار سیلابهای رودخانه فهلیان (ایرنا، 2023).
این سد، نماد ثبات و اعتماد مردم به تصمیمهای حاکمیتی است؛ نماد اینکه پس از سه دهه انتظار، یک وعده بزرگ میتواند به واقعیت تبدیل شود.
شیو، نامی کوتاه اما پرمعناست؛ جایی که سالهاست مردمش چشمانتظار توجهاند.
سد شیو با ذخیرهسازی ۵۵ میلیون مترمکعب و تنظیم سالانه ۹۷ میلیون مترمکعب، قادر است آب هزاران هکتار اراضی حاصلخیز شهرستان رستم و دشتهای پیرامونی آن را تأمین کند (امید دنا، 2024). ویژگی ممتاز این سد، آبیاری ثقلی و بینیاز از پمپاژ است؛ مزیتی استراتژیک در روزگار هزینههای سرسامآور انرژی.
طرح توجیهی سد شیو اهداف زیر را برشمرده است: - تنظیم و ذخیره آب رودخانه زهره، - تأمین آب پایدار برای مناطق کوپن و کناره، - ایجاد اشتغال گسترده و جلوگیری از مهاجرت، - مهار سیلابهای رودخانه زهره، - توسعه گردشگری طبیعی (داودآبادی، 2014؛ قوانین ایران، 2014).
این طرح حتی در شورای اقتصاد مصوب شده و برای اجرای آن تسهیلات مالی خارجی (فاینانس) در نظر گرفته شده است، که نشاندهنده اهمیت ملی و راهبردی پروژه است.
در سالهای اخیر، برخی زمزمهها شنیده شده که «ممسنی نیازی به سد ندارد». اما مطالعات رسمی خلاف این را نشان میدهد.
نسبت سود به هزینه بالاتر از ۱.۳ یعنی به ازای هر ۱ واحد هزینه، دستکم ۱.۳ واحد منفعت برای مردم و اقتصاد منطقه حاصل میشود. این منفعت شامل: -
بنابراین، این سدها نه یک انتخاب لوکس، بلکه یک ضرورت راهبردی برای حفظ جمعیت، جلوگیری از مهاجرت، و تضمین آینده اقتصادی و اجتماعی منطقه هستند.
احداث سدهای پارسیان و شیو، تنها یک اقدام عمرانی نیست؛ یک انتخاب راهبردی است. انتخابی که تعیین میکند ممسنی و رستم در دهه آینده مسیر «رشد و بازگشت جمعیت» را طی کنند یا در مسیر «افول تدریجی و مهاجرت» بمانند.
این دو سد میتوانند: -
اکنون زمان تصمیم است؛ تصمیمی که میتواند قفل توسعه زاگرس را بشکند و درهای امید را بگشاید.
#صراف_سخن https://t.me/sarrafsokhan
- ایرنا. (2023). ۳۲ سال انتظار برای سدی که زندگی میآورد؛ پارسیان، آرزوی تشنه ممسنی. بازیابی ا
۱۸:۴۴
ز IRNA - ویکیپدیا. (2025). سد پارسیان. بازیابی از Wikipedia - شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران. (2010). طرح پارسیان: مطالعات مرحله اول و دوم. بازیابی از IWPco - کارزار. (2024). درخواست تسریع و تکمیل سد پارسیان ممسنی. بازیابی از Karzar - گلونی. (2024). درخواست تسریع و تکمیل سد پارسیان ممسنی. بازیابی از Golvani - امید دنا. (2024). سد شیو کجاست و چرا باید ساخته شود؟. بازیابی از Omid Dena - داودآبادی، م. (2014). اجرای طرح سد مخزنی شیو با استفاده از فاینانس. بازیابی از Davoudabadi - قوانین ایران. (2014). مصوبه شورای اقتصاد درباره سد شیو. بازیابی از Qavanin
۱۸:۴۴
خیز تا خرقه صوفی به خرابات بریمشطح و طامات به بازار خرافات بریم
سوی رندان قلندر به ره آورد سفردلق بسطامی و سجاده طامات بریم
تا همه خلوتیان جام صبوحی گیرندچنگ صبحی به در پیر مناجات بریم
با تو آن عهد که در وادی ایمن بستیمهمچو موسی ارنی گوی به میقات بریم
کوس ناموس تو بر کنگره عرش زنیمعلم عشق تو بر بام سماوات بریم
خاک کوی تو به صحرای قیامت فرداهمه بر فرق سر از بهر مباهات بریم
ور نهد در ره ما خار ملامت زاهداز گلستانش به زندان مکافات بریم
شرممان باد ز پشمینه آلوده خویشگر بدین فضل و هنر نام کرامات بریم
قدر وقت ار نشناسد دل و کاری نکندبس خجالت که از این حاصل اوقات بریم
فتنه میبارد از این سقف مقرنس برخیزتا به میخانه پناه از همه آفات بریم
در بیابان فنا گم شدن آخر تا کیره بپرسیم مگر پی به مهمات بریم
حافظ آب رخ خود بر در هر سفله مریزحاجت آن به که بر قاضی حاجات بریم
#حافظ #صراف_سخن @sarrafsokhan
درود برشما پگاه دوشنبه تان همراه با برآورده شدن حاجات و آرزوهای خوبتان باد.
سوی رندان قلندر به ره آورد سفردلق بسطامی و سجاده طامات بریم
تا همه خلوتیان جام صبوحی گیرندچنگ صبحی به در پیر مناجات بریم
با تو آن عهد که در وادی ایمن بستیمهمچو موسی ارنی گوی به میقات بریم
کوس ناموس تو بر کنگره عرش زنیمعلم عشق تو بر بام سماوات بریم
خاک کوی تو به صحرای قیامت فرداهمه بر فرق سر از بهر مباهات بریم
ور نهد در ره ما خار ملامت زاهداز گلستانش به زندان مکافات بریم
شرممان باد ز پشمینه آلوده خویشگر بدین فضل و هنر نام کرامات بریم
قدر وقت ار نشناسد دل و کاری نکندبس خجالت که از این حاصل اوقات بریم
فتنه میبارد از این سقف مقرنس برخیزتا به میخانه پناه از همه آفات بریم
در بیابان فنا گم شدن آخر تا کیره بپرسیم مگر پی به مهمات بریم
حافظ آب رخ خود بر در هر سفله مریزحاجت آن به که بر قاضی حاجات بریم
#حافظ #صراف_سخن @sarrafsokhan
۴:۰۴
هر صبح، گنجشکی، لب ایوان خانهسر می دهد آوازهایی شادمانه جان مایهی آواز او آزادی اوستآزادی او چهره سازِ شادی اوست.
پرواز، آوازآواز، پروازبر شاخهها، بر بامها،تا دور دستِ بیکرانه... من نیز، هر صبحاینجا، کنار پنجره، پر بسته، دلتنگشعری، سرودی، میسرایمبا حسرتِ پروازِ آن مرغ خوشآهنگ. او، می سراید تا فضای صبحدم راهر لحظه رنگینتر کند با هر ترانهمن، می سرایم، تا نمیرم؛ تا بمانم.بر ما چنین رفتهست فرمان زمانه.#فریدون_مشیری #صراف_سخنhttps://t.me/sarrafsokhan


پرواز، آوازآواز، پروازبر شاخهها، بر بامها،تا دور دستِ بیکرانه... من نیز، هر صبحاینجا، کنار پنجره، پر بسته، دلتنگشعری، سرودی، میسرایمبا حسرتِ پروازِ آن مرغ خوشآهنگ. او، می سراید تا فضای صبحدم راهر لحظه رنگینتر کند با هر ترانهمن، می سرایم، تا نمیرم؛ تا بمانم.بر ما چنین رفتهست فرمان زمانه.#فریدون_مشیری #صراف_سخنhttps://t.me/sarrafsokhan
۴:۰۴
۴:۰۴
شاد آنکه جمال ماهتابش ببردساقی کرم مست و خرابش ببرد
میآید آب دیده میناید خوابترسد که اگر بیاید آبش ببرد
#مولانا#صراف_سخنhttps://t.me/sarrafsokhan


میآید آب دیده میناید خوابترسد که اگر بیاید آبش ببرد
#مولانا#صراف_سخنhttps://t.me/sarrafsokhan
۴:۰۴
جودی عزیزم…
ما به اندازهی خاطرات خوشی که از دیگران داریم آنها را دوست داریم و به آنها وابسته میشویم و هر چه خاطرات خوشمان از شخصی بیشتر باشد، علاقه و وابستگی ما بیشتر میشود. پس هر کسی را که بیشتر دوست داریم و میخواهیم بیشتر دوستمان بدارد، باید برایش خاطرات خوش زیادی بسازیم تا بتوانیم در دلش ثبت شویم.
#بابا_لنگ_دراز
#جین_وبستر#صراف_سخنhttps://t.me/sarrafsokhan


ما به اندازهی خاطرات خوشی که از دیگران داریم آنها را دوست داریم و به آنها وابسته میشویم و هر چه خاطرات خوشمان از شخصی بیشتر باشد، علاقه و وابستگی ما بیشتر میشود. پس هر کسی را که بیشتر دوست داریم و میخواهیم بیشتر دوستمان بدارد، باید برایش خاطرات خوش زیادی بسازیم تا بتوانیم در دلش ثبت شویم.
۴:۰۴
خزان به دیدهی ما چون بهار میگذردغمت مباد، غم روزگار میگذرد
#حسین_دهلوی#صراف_سخنhttps://t.me/sarrafsokhan


#حسین_دهلوی#صراف_سخنhttps://t.me/sarrafsokhan
۴:۰۴
۴:۰۴
هرکه در سینه دلی داشت به دلداری داددلِ نفرین شدهٔ ماست، که تنهاست هنوز
#ابوالحسن_ورزی#صراف_سخنhttps://t.me/sarrafsokhan


#ابوالحسن_ورزی#صراف_سخنhttps://t.me/sarrafsokhan
۴:۰۴
دلم بردی و آنگاهی به پندم صبر فرماییمکن تکلیف ناواجب که بیدل صبر نتوانم
#انوری#صراف_سخنhttps://t.me/sarrafsokhan


#انوری#صراف_سخنhttps://t.me/sarrafsokhan
۴:۰۴
۴:۰۴
۴:۰۴
پیروی کورکورانه از عقاید و رسم و رسومات گذشتگان این معنی را تداعی نخواهد کرد که آنها زندهاند! بلکه بدان معناست که زندههای آن جامعه در واقع مردهاند...
#ابن_خلدون #صراف_سخنhttps://t.me/sarrafsokhan


۴:۰۴
بر آنم گر تو باز آیی که در پایت کنم جانیو زین کمتر نشاید کرد در پای تو قربانی
امید از بخت میدارم بقای عمر چندانیکز ابر لطف باز آید به خاک تشنه بارانی
میان عاشق و معشوق اگر باشد بیابانیدرخت ارغوان روید به جای هر مغیلانی
مگر لیلی نمیداند که بیدیدار میمونشفراخای جهان تنگ است بر مجنون چو زندانی؟
دریغا عهد آسانی که مقدارش ندانستمندانی قدر وصل الا که درمانی به هجرانی
نه در زلف پریشانت منِ تنها گرفتارمکه دل در بند او دارد به هر مویی پریشانی
چه فتنهست این که در چشمت به غارت میبرد دلهاتویی در عهد ما گر هست در شیراز فتانی
نشاید خون سعدی را به باطل ریختن حقابیا سهل است اگر داری به خط خواجه فرمانی
زمان رفته باز آید ولیکن صبر میبایدکه مستخلص نمیگردد بهاری بی زمستانی
#سعدی #صراف_سخنhttps://t.me/sarrafsokhan


امید از بخت میدارم بقای عمر چندانیکز ابر لطف باز آید به خاک تشنه بارانی
میان عاشق و معشوق اگر باشد بیابانیدرخت ارغوان روید به جای هر مغیلانی
مگر لیلی نمیداند که بیدیدار میمونشفراخای جهان تنگ است بر مجنون چو زندانی؟
دریغا عهد آسانی که مقدارش ندانستمندانی قدر وصل الا که درمانی به هجرانی
نه در زلف پریشانت منِ تنها گرفتارمکه دل در بند او دارد به هر مویی پریشانی
چه فتنهست این که در چشمت به غارت میبرد دلهاتویی در عهد ما گر هست در شیراز فتانی
نشاید خون سعدی را به باطل ریختن حقابیا سهل است اگر داری به خط خواجه فرمانی
زمان رفته باز آید ولیکن صبر میبایدکه مستخلص نمیگردد بهاری بی زمستانی
#سعدی #صراف_سخنhttps://t.me/sarrafsokhan
۴:۰۴
حکمرانی در معنای امروزین خود، دیگر تنها هنر اداره کشور نیست؛ بلکه دانشی پیچیده و چندوجهی است که نیازمند بینش، مهارت و نگاه استراتژیک است. جهان معاصر سرشار از تغییرات ناگهانی، بحرانهای غیرمنتظره و فناوریهای تحولآفرین است.
مدیرانی که بدون آموزش و آمادهسازی در رأس تصمیمگیریها قرار میگیرند، همچون دریانوردانی هستند که بینقشه و بیقطبنما در دریای طوفانی حرکت میکنند. تجربه کشورهایی که آموزش حکمرانی را در ساختار دولت نهادینه کردهاند، نشان میدهد که حکمرانی آموختنی است، نه غریزی (Fukuyama, 2013).
این مقاله با رویکردی تحلیلی و تطبیقی، ضرورت آموزش حکمرانی مدیران ارشد را بررسی کرده و نسخهای بومی و قابل اجرا برای ایران پیشنهاد میدهد.
1. پیچیدگی محیط تصمیمگیری امروز مدیریت درهمتنیده با اقتصاد، سیاست، فناوری و جامعه است. تصمیمهای بدون دانش کافی میتوانند پرهزینه و حتی مخرب باشند (Dunleavy & Hood, 1994).
2. استاندارد جهانی اداره دولتها کشورهای پیشرفته حکمرانی را یک علم میدانند، نه مهارتی ذاتی. مدیریت ارشد بدون درک شواهد، داده و تحلیلهای استراتژیک، محکوم به شکست است (Kettunen, 2019).
3. تجربه عملی کشورهای موفق - ایالات متحده: Harvard Kennedy School با دورههای رهبری و سیاستگذاری - فرانسه: INSP (ENA سابق) پرورشدهنده وزرا و مدیران ارشد - سنگاپور: LKY School of Public Policy و حکمرانی مبتنی بر شایستهسالاری - آلمان و امارات: دورههای ملی مدیریت بحران و تحول دیجیتال
- ایالات متحده: دورههای تخصصی در تحلیل سیاست، امنیت ملی و اقتصاد عمومی (Kettunen, 2019). - فرانسه: تمرکز بر حقوق عمومی، اقتصاد سیاسی و مدیریت کلانپروژهها (Cole, 2008). - سنگاپور: تربیت مدیرانی آیندهنگر و شایستهسالار (Quah, 2016). - آلمان و امارات: آموزش مدیریت بحران، حکمرانی دیجیتال و سیاستگذاری مبتنی بر شواهد.
ایران با پیچیدگیهای سیاسی، محدودیت منابع، فشارهای داخلی و خارجی و بحرانهای مدیریتی روبهروست. در چنین شرایطی، آموزش نظاممند مدیران ارشد نه یک انتخاب، بلکه یک ضرورت ملی است.
چالشهایی که آموزش حکمرانی میتواند کاهش دهد: - تصمیمگیری جزیرهای و بدون تحلیل اثر - ضعف در مدیریت بحران - نبود سیاستگذاری دادهمحور - ناآشنایی با تغییرات جهانی - کاهش اعتماد عمومی و ناکارآمدی در ارتباط با افکار عمومی
این برنامه، الهامگرفته از تجربه جهانی اما بومیسازیشده برای شرایط ایران است.
ساختار برنامه - مدت: ۹ ماه - مخاطبان: وزرا، معاونان وزیر، استانداران، مدیران کل، مسئولان عالی سه قوه - روش: ترکیبی از کارگاه، مطالعه موردی، پروژه عملی و آموزش حضوری
بخشهای آموزشی 1. حکمرانی و دولتمداری نوین - مفاهیم بنیادین حکمرانی - اخلاق و مسئولیت مدیران - رابطه دولت، جامعه و بازار
2. سیاستگذاری عمومی و تحلیل اثرات - چرخه سیاستگذاری - سیاستگذاری مبتنی بر شواهد - تحلیل داده برای تصمیمگیری
3. مدیریت بحران و تابآوری ملی - مدیریت بحرانهای طبیعی و انسانی - سناریونویسی و واکنش سریع - امنیت سایبری و اطلاعات
4. حکمرانی اقتصادی - بودجهریزی و مدیریت منابع - سیاستهای اقتصادی کلان - تنظیمگری بازار
5. جامعه، رسانه و افکار عمومی - ارتباطات مؤثر - مدیریت تعارضات اجتماعی - آیندهپژوهی جامعه
6. ارزیابی، نوآوری و دولت دیجیتال - ارزیابی عملکرد - تحول دیجیتال - دولت هوشمند و شفافیت
پروژه پایانی: هر شرکتکننده یک «مسئله واقعی» از سازمان خود را انتخاب کرده و با روشهای سیاستگذاری و تحلیل داده حل میکند.
حکمرانی دریایی پیچیده است که بدون نقشه و آموزش، سفر در آن پرخطر خواهد بود. کشورهایی که آموزش مدیران ارشد را جدی گرفتهاند، امروز چابکتر، کمخطاتر و اثرگذارترند.
ایران نیز با اجرای یک برنامه ملی آموزش حکمرانی میتواند کیفیت تصمیمها، کارآمدی دولت و اعتماد عمومی را به سطحی قابل توجه ارتقا دهد.
#صراف_سخن https://t.me/sarrafsokhan
- Cole, A. (2008). Governing and governance in France. Cambridge University Press. -
۵:۲۷
Dunleavy, P., & Hood, C. (1994). From old public administration to new public management. Public Money & Management, 14(3), 9–16. - Fukuyama, F. (2013). What is governance? Governance, 26(3), 347–368. - Kettunen, P. (2019). Global challenges and the new public governance. International Journal of Public Administration, 42(9), 745–758. - Quah, J. S. T. (2016). The Singapore model of governance: Meritocracy and anti-corruption. Asian Journal of Political Science, 24(1), 91–112.
۵:۲۷
4_5823654037634948616.mp3
۱۴:۲۹-۶.۶۳ مگابایت
حکمرانی دیگر یک هنر غریزی نیست—دانشی پیچیده است که بدون آموزش، مدیران را در برابر بحرانها ناتوان میگذارد. در این اپیزود از #صراف_سخن، نگاهی تحلیلی داریم به ضرورت حیاتی آموزش حکمرانی برای مدیران ارشد ایران و تجربههای جهانی در این زمینه.
این پادکست، دعوتی است به بازاندیشی در مدیریت کشور—برای آنکه تصمیمها، علمی، کارآمد و آیندهساز باشند.
۵:۳۱
🧩 قانون چه میگوید، و فرمانداری چه میکند؟مطابق قانون تقسیمات کشوری، فرماندار مسئول هماهنگی دستگاههای اجرایی در شهرستان است (MOI, 2015). این جایگاه به او امکان میدهد پروژههای عمرانی را از مرحلهی صدور مجوز تا بهرهبرداری پیگیری کند. با این حال، در عمل فرمانداریها بیشتر به امور سیاسی و امنیتی محدود شدهاند و نقش توسعهای آنها کمرنگ مانده است.
مردم وقتی وعدههای نمایندگان محقق نمیشود، اعتمادشان آسیب میبیند؛ در حالی که اگر فرمانداریها پاسخگو باشند، این اعتماد میتواند بازسازی شود.
این ظرفیتها اگر فعال شوند، میتوانند پروژههای عمرانی را از رکود خارج کنند (World Bank, 2018).
اگر این تعامل برقرار شود، پروژهها میان وعدههای سیاسی و مشکلات اجرایی معلق نمیمانند. بازتعریف نقش فرمانداریها نه یک انتخاب، بلکه ضرورتی برای آینده توسعه کشور است.
#صراف_سخن https://t.me/sarrafsokhan
- Etemad. (2020). Local governance and public trust in Iran. Tehran: Etemad Research Institute. - Ministry of Interior (MOI). (2015). Law of administrative divisions and duties of governors. Tehran: MOI Publications. - Rahimi, A., & Hosseini, M. (2021). Challenges of local development management in Iran. Journal of Public Administration, 13(2), 45–67. - Shafiei, H. (2019). Governance gaps in local development projects. Iranian Journal of Development Studies, 7(1), 23–40. - World Bank. (2018). Local governance and infrastructure development. Washington, DC: World Bank Publications.
۱۲:۴۳